به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شرق، همزمان با دور جدید مذاکرات ایران و اروپا در آستانه ضرب الاجل اروپا برای فعالسازی مکانیسم ماشه اعلام شد که روسیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که موعد انقضای آن در ماه اکتبر است ارائه کرده است. این اقدام ادعایی- در صورت تأیید- با هدف جلوگیری از یک رویارویی قریب‌الوقوع میان ایران و دولت‌های غربی طراحی شده است.

سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان به ایران تا ۳۱ اوت مهلت داده‌اند که همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) را از سر بگیرد و به مذاکرات با ایالات متحده بازگردد، در غیر این صورت با بازگشت تحریم‌های سازمان ملل روبه‌رو خواهد شد. اما قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل چیست و چرا تمدید آن در مقابل تهدید اروپا برای فعالسازی مکانیسم ماشه مهم است؟

قطعنامه ۲۲۳۱ چیست؟

قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ (۲۹ تیر ۱۳۹۴) به تصویب رسید و چارچوب حقوقی و بین‌المللی برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) را تثبیت کرد. این قطعنامه نه تنها توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی را رسمیت بخشید، بلکه تحریم‌های گذشته را لغو کرد و هم‌زمان محدودیت‌های موقتی برای فعالیت‌های تسلیحاتی و موشکی ایران تعیین نمود.

مفاد اصلی قطعنامه ۲۲۳۱ چیست؟

۱. تأیید برجام

قطعنامه ۲۲۳۱ به عنوان پشتوانه بین‌المللی برجام شناخته می‌شود و توافق ایران با گروه ۱+۵ را تأیید می‌کند.

۲. لغو تحریم‌های قبلی

با اجرای تعهدات ایران، تمامی تحریم‌های وضع‌شده در قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت (از جمله ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹) لغو شدند.

۳. محدودیت‌های تسلیحاتی و موشکی

محدودیت در خرید و فروش سلاح‌های متعارف برای مدت ۵ سال (تا اکتبر ۲۰۲۰).

محدودیت در فعالیت‌های مرتبط با برنامه موشکی برای مدت ۸ سال (تا اکتبر ۲۰۲۳).

۴. مکانیسم ماشه (Snapback)

یکی از مهم‌ترین بخش‌های قطعنامه ۲۲۳۱، سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها است. در صورت اعلام «عدم پایبندی اساسی ایران به تعهدات برجامی» توسط یکی از طرف‌ها، تمامی تحریم‌های لغوشده بدون نیاز به رأی‌گیری جدید بازمی‌گردند.

۵. همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای

این قطعنامه کشور‌های عضو سازمان ملل را به همکاری با ایران در زمینه فناوری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای تشویق می‌کند.

اهمیت قطعنامه ۲۲۳۱ برای ایران و جامعه جهانی چیست؟

قطعنامه ۲۲۳۱ نه تنها به عنوان سند بین‌المللی برجام شناخته می‌شود، بلکه مسیر تعامل ایران با جهان را در زمینه هسته‌ای و اقتصادی باز کرد. با این حال، بند‌های مربوط به مکانیزم ماشه و محدودیت‌های موشکی همچنان موضوع مناقشه میان ایران و غرب هستند.

قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، برجام را رسمیت بخشید، تحریم‌های گذشته را لغو کرد و در عین حال محدودیت‌های موقتی بر ایران اعمال نمود. در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام، بحث درباره تفسیر و اجرای مفاد این قطعنامه، به‌خصوص مکانیسم ماشه، دوباره اهمیت پیدا کرده است.