معرفی قطعات و مصالح قابل بازیافت در سازه ها

 با رشد روز افزون شهر ها و افزایش تقاضا برای بنا های جدید، حجم عظیمی از ضایعات ساختمانی نیز تولید می شود. این ضایعات، علاوه بر اشغال فضا های ارزشمند، می توانند منشأ آلودگی های زیست محیطی نیز باشند. در همین راستا، موضوع بازیافت و استفاده مجدد از قطعات و مصالح ساختمانی، نه تنها به عنوان یک راهکار زیست محیطی، بلکه به عنوان یک ضرورت اقتصادی و اجتماعی، اهمیت فزاینده ای یافته است. استفاده از این مصالح، گامی اساسی در جهت تحقق توسعه پایدار، کاهش وابستگی به منابع طبیعی و ایجاد اقتصادی چرخشی است. این مقاله به بررسی عمیق جنبه‌های مختلف این حوزه می پردازد.

 مزایای استفاده از این روش

استفاده از متریال قابل بازیافت در پروژه‌ های ساختمانی، طیف وسیعی از مزایای مثبت را به همراه دارد که در ادامه به تفصیل به آن‌ ها پرداخته می‌ شود:

 حفظ منابع طبیعی

•   کاهش استخراج مواد خام: بسیاری از مصالح ساختمانی سنتی، از منابع طبیعی مانند سنگ، شن، ماسه، فلزات و درختان استخراج می‌ شوند. استفاده از مصالح قابل بازیافت در سازه ها و بازیافت مصالح موجود، نیاز به استخراج جدید را به طور چشمگیری کاهش می‌ دهد. این امر به نوبه خود، از تخریب زیست ‌بوم ‌ها، فرسایش خاک و کاهش ذخایر طبیعی ارزشمند جلوگیری می ‌کند.
•   کاهش مصرف انرژی: استخراج، حمل و نقل و فرآوری مواد خام اولیه، معمولاً انرژی بسیار زیادی مصرف می ‌کند. استفاده از مصالح بازیافتی که تا حدی فرآوری شده ‌اند، می‌ تواند مصرف انرژی در طول چرخه عمر سازه را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

  کاهش آلودگی محیط زیست با استفاده از مصالح قابل بازیافت در سازه ها

• کاهش حجم زباله های ساختمانی: یکی از بزرگترین چالش ‌های مدیریت شهری، دفع صحیح زباله‌ های ساختمانی است. دفن این زباله‌ ها در محل ‌های دفن زباله، فضا های زیادی را اشغال کرده و می‌تواند منجر به آلودگی خاک و آب‌ های زیرزمینی شود. بازیافت، حجم این زباله ‌ها را به طور مؤثری کاهش می ‌دهد.
• کاهش آلودگی هوا و آب: بسیاری از مصالح ساختمانی سنتی، از منابع طبیعی مانند سنگ، شن، ماسه، فلزات و درختان استخراج می‌ شوند. بازیافت مصالح موجود، نیاز به استخراج جدید را به طور چشمگیری کاهش می‌ دهد. این امر به نوبه خود، از تخریب زیست ‌بوم ‌ها، فرسایش خاک و کاهش ذخایر طبیعی ارزشمند جلوگیری می ‌کند و در نهایت به گسترش استفاده از مصالح قابل بازیافت در سازه ها منجر می‌شود.
• کاهش اثرات تغییرات اقلیمی: با کاهش مصرف انرژی و انتشار گاز های گلخانه ‌ای، استفاده از مصالح بازیافتی به مقابله با تغییرات اقلیمی کمک می ‌کند.

  صرفه جویی اقتصادی

1. کاهش هزینه های خرید مصالح: مصالح بازیافتی اغلب ارزان ‌تر از مصالح نو هستند، که این امر می ‌تواند منجر به کاهش هزینه‌ های کلی ساخت و ساز شود.
2. ایجاد ارزش افزوده: فرآیند جمع ‌آوری، پردازش و فروش، خود می‌تواند منبع ایجاد اشتغال و ارزش افزوده اقتصادی باشد.
3. کاهش هزینه های دفع زباله: هزینه‌ های مربوط به حمل و نقل و دفن زباله ‌های ساختمانی را می ‌توان با بازیافت این مواد، به طور چشمگیری کاهش داد.
4. ایجاد فرصت های شغلی جدید: صنعت بازیافت مصالح ساختمانی، از جمع آوری و تفکیک تا پردازش و فروش مجدد، فرصت ‌های شغلی متنوعی را ایجاد می ‌کند.

  انواع مصالح قابل بازیافت در سازه ها

تنوع مصالحی که در ساخت و ساز به کار می‌ روند، طیف وسیعی از امکان بازیافت را فراهم می ‌کنند. این تنوع باعث می‌ شود که از بتن و فولاد گرفته تا شیشه و چوب، هر کدام بتوانند پس از پایان عمر مفید سازه، دوباره وارد چرخه تولید شوند. در نتیجه، هم از هدر رفت منابع جلوگیری می ‌شود و هم فرصت‌ های جدیدی برای کاهش هزینه ‌ها و اثرات زیست‌ محیطی فراهم می ‌آید. در ادامه به مهم‌ترین آن‌ ها اشاره می ‌کنیم:

بتن (Recycled Concrete Aggregate – RCA)

در صنعت ساختمان، بتن پرکاربرد ترین ماده محسوب می شود و پس از تخریب سازه های بتنی، می توان این بتن های قدیمی را جمع آوری، خرد و به عنوان یکی از مهم ترین نمونه های مصالح قابل بازیافت در سازه ها، جایگزین شن و ماسه در پروژه های جدید کرد.

فرآیند بازیافت شامل خرد کردن بتن تخریب شده توسط دستگاه های سنگ شکن به قطعات کوچک تر و سپس جداسازی آرماتورها و دیگر ناخالصی ها است. بتن بازیافتی در کاربردهایی مانند مصالح لایه های زیرین جاده ها (ساب بیس و بیس)، مخلوط بتن جدید با نسبت مشخص، مصالح پرکننده در پروژه های عمرانی و همچنین بهسازی خاک استفاده می شود.

از جمله مزایای این رویکرد می توان به کاهش مصرف شن و ماسه طبیعی، کاهش هزینه های حمل و نقل و کاهش حجم زباله در پروژه های عمرانی اشاره کرد.

فولاد و فلزات

فولاد، به دلیل قابلیت بازیافت بالا و حفظ کیفیت خود در فرآیند های مکرر، یکی از مهم ‌ترین مصالح در صنعت ساخت ‌و ساز است. در فرآیند بازیافت، ضایعات فولادی حاصل از سازه ‌های تخریب ‌شده، ماشین ‌آلات قدیمی و قراضه ‌ها جمع ‌آوری و تفکیک شده و سپس در کوره ‌های قوس الکتریکی یا القایی ذوب و به محصولات فولادی جدید تبدیل می ‌شوند.

میلگرد، تیر آهن، ورق‌ های فولادی، پروفیل ‌ها و سایر محصولات فولادی مورد استفاده در سازه ‌های جدید، از مهم‌ ترین نمونه‌ های مصالح قابل بازیافت در سازه ‌ها به شمار می ‌آیند. از مزایای این رویکرد می ‌توان به کاهش چشمگیر مصرف انرژی نسبت به تولید فولاد از سنگ ‌آهن، حفظ منابع معدنی و کاهش آلودگی اشاره کرد.

  چوب (Recycled Wood)

چوب‌ های سالم و قابل استفاده که از سازه ‌های قدیمی، مبلمان، پالت‌ ها و ضایعات نجاری به دست می ‌آیند، قابلیت بازیافت و استفاده مجدد دارند. در فرآیند بازیافت، این چوب‌ ها جمع ‌آوری، تفکیک، تمیز و در صورت نیاز در ابعاد مورد نظر برش داده می ‌شوند.

این مواد به‌عنوان بخشی از مصالح قابل بازیافت در سازه ها، حتی در صورت آسیب‌ دیدگی، می ‌توانند به شکل خرده‌ چوب برای تولید نئوپان، ام‌دی‌اف و پلت‌ های چوبی به کار روند. کاربرد های آن ‌ها شامل ساخت دکوراسیون داخلی، پارتیشن‌ ها، مبلمان، سقف ‌های کاذب، لایه ‌های زیرین کف، دکوراسیون فضای باز و همچنین استفاده به عنوان سوخت زیستی است.

از مزایای استفاده مجدد از چوب می‌ توان به کاهش قطع درختان، کاهش حجم زباله و ایجاد ظاهری منحصر ‌به ‌فرد در طراحی اشاره کرد.

  شیشه بازیافتی (Recycled Glass)

شیشه، ماده‌ ای است که می‌ تواند به طور کامل و بدون کاهش کیفیت، به عنوان یکی از مهم ‌ترین مصالح قابل بازیافت مورد استفاده قرار گیرد. شیشه‌ های شکسته و بدون استفاده جمع آوری، شسته و تفکیک رنگی شده و سپس در دمای بالا ذوب و به محصولات جدید تبدیل می‌شوند.

کاربرد های آن شامل تولید پنجره‌ های دوجداره، ظروف شیشه‌ ای، کاشی و سرامیک، مصالح تزئینی، سنگفرش و حتی استفاده به عنوان پر کننده در بتن (به شکل پودر شیشه) یا آسفالت است.

از مزایای این فرآیند می‌ توان به کاهش نیاز به مواد اولیه (ماسه سیلیسی)، کاهش انرژی مصرفی در تولید و کاهش دفن زباله اشاره کرد.

  پلاستیک های ساختمانی

طیف وسیعی از محصولات پلاستیکی در صنعت ساختمان به کار می‌ روند که بسیاری از آن‌ ها قابلیت استفاده مجدد دارند. پلاستیک‌ ها جمع آوری، تفکیک بر اساس نوع (PET, HDPE, PVC) و غیره شسته و خرد شده و سپس به گرانول (دانه‌های پلاستیکی) تبدیل می ‌شوند.

این مواد در تولید عایق‌های حرارتی و صوتی، لوله ‌های پلاستیکی، پروفیل‌ های ساختمانی، کفپوش‌ ها، قطعات دکوراتیو، کیسه‌ های سیمان و پالت ‌های پلاستیکی به کار می ‌روند.

کاهش مصرف پلاستیک نو (مشتق از نفت)، کاهش آلودگی پلاستیکی، سبکی و دوام بالا از مهم ‌ترین مزایای استفاده از مصالح قابل بازیافت در سازه ها به شمار می‌رود.

  آسفالت بازیافتی (Reclaimed Asphalt Pavement – RAP)

آسفالت قدیمی از جاده ‌ها و خیابان‌ ها را می‌ توان بازیافت و مجدداً در ساخت‌وساز های جدید استفاده کرد. در این فرآیند، آسفالت قدیمی توسط ماشین ‌آلات مخصوص حفاری شده، خرد و به کارخانه آسفالت منتقل می ‌شود و سپس با نسبت مشخصی با آسفالت جدید مخلوط و دوباره به کار گرفته می ‌شود.

این آسفالت بازیافتی در لایه ‌های زیرین و رویه جاده ‌ها، پارکینگ‌ ها و مسیر های پیاده‌ رو کاربرد دارد. از مزایای این روش می ‌توان به کاهش مصرف قیر و سنگدانه ‌های جدید، کاهش هزینه ‌های ساخت و کاهش انتشار گاز های گلخانه ‌ای اشاره کرد.

  آجر و سرامیک به عنوان مصالح قابل بازیافت در سازه ها

آجر های قدیمی و ضایعات سرامیکی پس از پردازش، در پروژه‌ های جدید مورد استفاده قرار می ‌گیرند. در فرآیند بازیافت، آجر ها و سرامیک‌ های کهنه جمع‌ آوری، تمیز و خرد می‌ شوند.

این مواد به عنوان مصالح پرکننده، در ساخت دیوار های غیرباربر، محوطه‌ سازی و به عنوان سنگدانه در مخلوط ‌های بتنی به کار می‌ روند. استفاده از این مواد باعث کاهش مصرف خاک رس و انرژی شده و همچنین حجم زباله ‌ها را کاهش می ‌دهد که از مهم ‌ترین مزایای آن به شمار می‌ آید.

  کاغذ و مقوای بازیافتی

از ضایعات کاغذ و مقوا در صنعت ساختمان نیز استفاده می‌شود. در فرآیند بازیافت، کاغذ و مقوا جمع ‌آوری، تفکیک و به کارخانه ‌های بازیافت ارسال می ‌شوند.

این مواد در تولید عایق‌ های سلولزی برای عایق ‌بندی صوتی و حرارتی، مصالح پانل‌ سازی و در برخی موارد به عنوان مواد افزودنی در بتن به کار می ‌روند. استفاده از ضایعات کاغذ و مقوا باعث کاهش مصرف درختان، کاهش مصرف انرژی و آب در تولید می ‌شود.

  فرایند اجرا

فرایند بازیافت، یک چرخه چند مرحله‌ ای است که برای موفقیت نیازمند هماهنگی و برنامه‌ریزی دقیق است.

  جمع آوری و جداسازی مصالح (Collection and Segregation)

در محل تخریب، در اولین گام، مصالح قابل بازیافت از سایر زباله ‌های ساختمانی تفکیک می ‌شوند. این تفکیک می ‌تواند در محل تخریب به عنوان تفکیک اولیه یا پس از انتقال به محل پردازش به عنوان تفکیک ثانویه انجام گیرد.

ایجاد مراکز اختصاصی برای جمع ‌آوری مصالح ساختمانی قدیمی و قابل بازیافت، نقش مهمی در تسهیل این مرحله دارد. همچنین، تفکیک دقیق مصالح بر اساس نوع (بتن، فلز، چوب، پلاستیک و غیره)، کیفیت و میزان آلودگی، فرآیند پردازش بعدی را بسیار کارآمد تر می‌کند.

  پردازش و آماده سازی (Processing and Preparation)

این مرحله شامل تبدیل مصالح جمع آوری شده به محصولاتی است که قابلیت استفاده مجدد را دارند.

• خرد کردن و غربالگری: بتن، آجر و سایر مصالح سنگی خرد شده و بر اساس اندازه دانه‌ بندی، دسته ‌بندی می‌ شوند.
• جداسازی فلزات: با استفاده از دستگاه ‌های جداسازی مغناطیسی، قطعات فلزی از سایر مصالح جدا می ‌شوند.
• تمیز کردن و شستشو: برخی مصالح قابل بازیافت در سازه ها مانند چوب یا پلاستیک، نیاز به تمیز کردن و شستشو برای حذف آلودگی ‌ها دارند.
• آسیاب کردن و پودر کردن: شیشه و برخی مصالح سنگی، ممکن است برای کاربرد های خاص، به صورت پودر درآیند.
• عملیات حرارتی: برخی فلزات، نیاز به ذوب و عملیات حرارتی دارند تا کیفیت لازم را برای بازیافت به دست آورند.
• خشک کردن: مصالحی که نیاز به رطوبت کم دارند، مانند پلاستیک ‌ها، قبل از استفاده مجدد، خشک می‌شوند.

  استفاده مجدد از مواد بازیافتی

مصالح پردازش ‌شده، اکنون آماده ورود به چرخه ساخت ‌و ساز جدید هستند. برخی از این مصالح بازیافتی، مانند چوب‌ های سالم یا فلزات، می ‌توانند به طور مستقیم در ساخت ‌و ساز های جدید مورد استفاده قرار گیرند.

همچنین، استفاده از آن‌ ها به عنوان مصالح جایگزین، همچون بتن بازیافتی به جای شن و ماسه، آسفالت بازیافتی به جای آسفالت نو، یا به ‌کارگیری پلاستیک بازیافتی در تولید محصولات جدید، جایگاه ویژه‌ ای دارد.

مصالحی که کیفیت لازم برای کاربرد های سازه‌ای را ندارند، نیز به شکل مفیدی در مصارف غیر سازه ‌ای مانند محوطه ‌سازی، پر کردن یا تولید مصالح تزئینی به کار می‌ روند. در این میان، کنترل کیفیت و اطمینان از رعایت استاندارد ها و مشخصات فنی مصالح بازیافتی، برای تضمین ایمنی و دوام سازه ‌ها ضروری است.

  چالش های استفاده از مصالح قابل بازیافت در سازه ها

با وجود مزایای فراوان، موانع و چالش‌ هایی نیز در مسیر استفاده گسترده از مواد ساختمانی بازیافتی وجود دارد که نیازمند توجه و راه‌ حل هستند.

  کیفیت و استانداردها (Quality and Standards)

کیفیت مصالح بازیافتی می‌ تواند بسته به منبع، نحوه جمع ‌آوری و فرآیند پردازش، متغیر باشد و اطمینان از کیفیت ثابت و مطابق با استاندارد ها، یکی از چالش ‌های اساسی است.

برای این منظور، آزمایش ‌های دقیق به‌ منظور بررسی خواص مکانیکی، شیمیایی و فیزیکی این مصالح ضروری است، اما چنین آزمایش ‌هایی زمان‌ بر و هزینه ‌بر هستند. علاوه بر این، برخی از مقررات و آیین‌نامه ‌های ساختمانی ممکن است هنوز به طور کامل استفاده از مصالح قابل بازیافت در سازه ها را پوشش نداده باشند یا حتی موانعی در مسیر پذیرش و به‌کارگیری آن‌ها ایجاد کنند.

هزینه های جمع آوری و پردازش (Collection and Processing Costs)

• هزینه های لجستیک: جمع آوری، حمل و نقل مصالح از محل تخریب به مراکز پردازش، می‌ تواند هزینه‌ های قابل توجهی داشته باشد.
• هزینه های تجهیزات: سرمایه‌ گذاری در دستگاه‌ های خردکن، جداکننده و سایر تجهیزات پردازش، نیازمند بودجه اولیه بالایی است.
• هزینه های نیروی کار: فرآیند های جداسازی و کنترل کیفیت مصالح قابل بازیافت در سازه ها، نیازمند نیروی کار ماهر هستند.
• اقتصاد مقیاس: در مناطقی که حجم بازیافت کم است، هزینه‌ های واحد پردازش ممکن است بالا باشد.

  آگاهی و فرهنگ سازی (Awareness and Education)

بسیاری از مهندسان، معماران و پیمانکاران، دانش فنی کافی در زمینه انواع، کاربرد ها و مزایای مصالح بازیافتی ندارند. این کمبود آگاهی، در کنار تصورات نادرستی که گاهی مصالح قابل بازیافت در سازه ها را با کیفیت پایین یا دوام کمتر می ‌پندارند، می‌ تواند مانع گسترش استفاده از این مصالح شود؛

در حالی که چنین برداشت‌ هایی همیشه صحیح نیستند. علاوه بر این، پذیرش روش‌ های نوین و به‌ کارگیری مصالحی که تاکنون به طور گسترده استفاده نشده‌اند، ممکن است با مقاومت روبرو گردد. برای رفع این چالش‌ها، برگزاری دوره‌های آموزشی، کارگاه‌ها و نمایشگاه‌ها، به‌منظور افزایش آگاهی و ترویج استفاده از مصالح بازیافتی، نقش کلیدی دارد.

  در دسترس بودن و تأمین (Availability and Supply)

تأمین مداوم و پایدار مصالح بازیافتی، وابسته به تعداد پروژه‌ های تخریب و حجم زباله‌ های ساختمانی تولید شده است و این موضوع، گاهی می ‌تواند موجب ناپایداری منابع شود.

 علاوه بر این، در برخی مناطق، شرایط آب‌ و هوایی بر روند جمع‌ آوری و پردازش مصالح قابل بازیافت در سازه ها تأثیر گذار بوده و فعالیت‌ ها را محدود یا کند می ‌کند.

  مسائل فنی و مهندسی (Technical and Engineering Issues)

در برخی موارد، ترکیب مصالح بازیافتی با مصالح جدید مستلزم انجام مطالعات و محاسبات مهندسی دقیق است تا از عملکرد مطلوب سازه اطمینان حاصل شود. هرچند بسیاری از مصالح بازیافتی از دوام بالایی برخوردارند، اما در برخی کاربرد های خاص، بررسی‌ های بیشتری برای ارزیابی عملکرد بلند مدت آن‌ ها ضروری است.

  نمونه های موفق استفاده از مصالح قابل بازیافت در سازه ها

در سراسر جهان، پروژه ‌های متعددی با موفقیت از مصالح بازیافتی بهره برده‌ اند که نشان‌ دهنده قابلیت اطمینان و سودمندی این رویکرد است.

  پروژه های سبز و پایدار (Green and Sustainable Projects)

در بسیاری از ساختمان ‌های اداری و مسکونی مدرن، به‌ویژه در اروپا و آمریکای شمالی، از بتن بازیافتی در فونداسیون و لایه‌ های زیرین، فولاد بازیافتی، چوب بازیافتی در دکوراسیون داخلی و شیشه بازیافتی در پنجره‌ ها استفاده می‌شود.

این پروژه‌ ها اغلب موفق به دریافت گواهینامه ‌های پایداری مانند LEED می ‌گردند و نشان‌ دهنده تعهد به ساخت ‌و ساز پایدار هستند. همچنین، در مراکز تجاری و دانشگاهی، طراحی ‌های خلاقانه با ادغام مصالح بازیافتی نه تنها موجب کاهش اثرات زیست‌ محیطی شده، بلکه فضای داخلی و خارجی را با ظاهری منحصر به فرد و مدرن زیبا ساخته‌ اند.

  پروژه های زیر بنایی (Infrastructure Projects)

• پل ها و جاده ها: استفاده گسترده از آسفالت بازیافتی (RAP) در ساخت و ترمیم جاده ‌ها، یکی از رایج‌ ترین کاربرد های مصالح قابل بازیافت در سازه ها در مقیاس بزرگ است. بتن بازیافتی نیز در ساخت بدنه پل ‌ها، دیوار های حائل و لایه ‌های زیرین مسیر های ریلی به کار می ‌رود.
• فرودگاه ها و بنادر: به دلیل حجم بالای ساخت و ساز و نیاز به صرفه ‌جویی، این پروژه ‌ها نیز از مصالح بازیافتی مانند بتن و آسفالت بازیافتی در باند ها و محوطه ‌های خود بهره می‌ برند.
• کانال های آب و سیستم های فاضلاب: استفاده از بتن بازیافتی و برخی قطعات پلاستیکی بازیافتی در ساخت این سیستم ‌ها، به کاهش هزینه ‌ها و حفظ منابع کمک کرده است.

  پروژه های بازسازی و احیا (Renovation and Rehabilitation Projects)

در فرآیند احیای ساختمان‌ های تاریخی، مصالح قابل بازیافت در سازه ها که دارای ظاهر و مشخصاتی مشابه مصالح اصلی هستند، به منظور حفظ اصالت بنا استفاده می‌شوند.

علاوه بر این، در توسعه فضا های شهری، به‌ کارگیری مصالح بازیافتی مانند آجر خرد شده و بتن بازیافتی در سنگفرش پیاده‌رو ها، پارک ‌ها و میادین شهری، نه‌ تنها جلوه ‌ای زیبا بلکه پایداری محیطی را نیز به این فضا ها می‌ بخشد.

  تجهیزات و ابزارهای مورد نیاز

برای اجرای مؤثر فرآیند بازیافت مصالح ساختمانی، طیف وسیعی از تجهیزات و ابزار ها مورد نیاز است که به دسته‌بندی‌ های زیر تقسیم می ‌شوند:

  تجهیزات جمع آوری و حمل و نقل در حوزه مصالح قابل بازیافت در سازه ها

در فرآیند بازیافت، استفاده از تجهیزات مناسب نقش بسیار مهمی دارد. بیل مکانیکی و لودر برای بارگیری و جابجایی مصالح در محل‌های تخریب و کارگاه‌های پردازش به کار می‌روند. همچنین، کامیون‌های کمپرسی برای حمل و نقل حجم بالای مصالح به مراکز پردازش یا محل پروژه‌ها استفاده می‌شوند. علاوه بر این، باکت‌های جداکننده که به بیل مکانیکی متصل می‌شوند، امکان جداسازی اولیه مصالح را فراهم می‌کنند و به بهبود کارایی تفکیک مواد کمک می‌نمایند.برای تامین اینگونه تجهیزات مینوان به سراغ شرکت هایی که واردکننده تجهیزات باربرداری هستن رفت و تامین کرد.

ماشین آلات خرد کردن و دانه ‌بندی 

برای پردازش مصالح بازیافتی در سازه‌ ها، تجهیزات خاصی جهت خردایش و دانه ‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند. دستگاه‌ های سنگ شکن فکی (Jaw Crushers) وظیفه خرد کردن اولیه مواد سنگی درشت را بر عهده دارند و به مرحله اول تبدیل مصالح بزرگ به قطعات کوچک‌ تر کمک می‌ کنند.

پس از آن، دستگاه‌ های سنگ شکن ضربه‌ ای (Impact Crushers) برای تولید دانه ‌بندی ریز تر و شکل ‌دهی مناسب ‌تر مصالح کاربرد دارند. دستگاه ‌های سنگ شکن مخروطی (Cone Crushers) که برای خرد کردن مواد سخت ‌تر طراحی شده‌اند، دانه‌ بندی دقیق‌ تری را فراهم می‌ آورند.

در نهایت، الک‌ های ویبره (Vibrating Screens) به جداسازی و دانه ‌بندی مصالح خرد شده بر اساس اندازه‌ های مختلف می ‌پردازند تا مصالح برای مراحل بعدی استفاده یا بازیافت آماده شوند.

  ابزارآلات جداسازی و خالص سازی

• جداکننده های مغناطیسی (Magnetic Separators): برای حذف قطعات فلزی از جریان مصالح.
• جداکننده های بادی (Air Separators): برای جداسازی مواد سبک (مانند پلاستیک) از مواد سنگین در مصالح قابل بازیافت در سازه ها استفاده می ‌شود.
• دستگاه های شستشو: برای تمیز کردن مصالحی مانند چوب و پلاستیک.
• هیدروسیکلون ها (Hydrocyclones): برای جداسازی ذرات ریز در فرآیند های شستشوی مصالح سنگی.

  تجهیزات پردازش تخصصی

در فرآیند بازیافت مصالح مختلف در سازه‌ ها، چندین دستگاه تخصصی نقش حیاتی ایفا می‌ کنند. دستگاه‌ های پرس و خردکن پلاستیک به منظور آماده ‌سازی پلاستیک برای مراحل بازیافت به کار می ‌روند.

برای بازیافت فلزات نیز از کوره ‌های ذوب استفاده می‌ شود که فلزات را ذوب و برای شکل‌ دهی مجدد آماده می ‌کنند. دستگاه‌های برش چوب، چوب‌های بازیافتی را به اندازه‌های مناسب برای کاربردهای بعدی برش می‌دهند.

 همچنین، دستگاه‌ های پودر کننده شیشه برای تبدیل شیشه به پودر ریز به منظور استفاده در تولید محصولات جدید یا به عنوان مواد افزودنی مورد استفاده قرار می ‌گیرند. این تجهیزات تخصصی باعث افزایش کیفیت و کارایی فرآیند بازیافت مصالح می‌ شوند.

  ابزارآلات اندازه ‌گیری و کنترل کیفیت مصالح قابل بازیافت در سازه ها

در فرآیند کنترل کیفیت مصالح بازیافتی، استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی نقش بسیار مهمی دارد. دستگاه‌ های آزمایش تعیین مقاومت فشاری بتن برای ارزیابی مقاومت و دوام بتن بازیافتی به کار می‌ روند تا اطمینان حاصل شود که این مصالح استاندارد های لازم را برای استفاده در سازه ‌ها دارند.

همچنین، دستگاه‌ های آزمایش دانه ‌بندی مانند الک‌ های استاندارد برای کنترل دقیق اندازه ذرات مصالح خرد شده و بازیافتی استفاده می ‌شوند تا دانه ‌بندی مناسب و یکنواختی مواد تضمین گردد.

علاوه بر این، تجهیزات آزمایش مواد شیمیایی برای بررسی و اطمینان از عدم وجود مواد مضر یا آلودگی‌ های شیمیایی در مصالح بازیافتی به کار می‌ روند تا سلامت و ایمنی ساخت  و ساز حفظ شود. این آزمایش‌ ها کلیدی‌ ترین مرحله برای تضمین کیفیت و قابلیت اطمینان مصالح بازیافتی در پروژه ‌های ساختمانی هستند.

  ابزار های خاص مانند پیچ باتل

در موارد بسیار خاص و برای کاربرد های خاص در ابنیه و سازه هایی که نیاز به اتصال قطعات بازیافتی دارند، ممکن است ابزار هایی نظیر پیچ پانل TN (که نمونه‌ای از بست‌ های صنعتی مقاوم است) مورد استفاده قرار گیرند، هرچند این مورد بسیار تخصصی و وابسته به نوع پروژه و مصالح خاص است و عمومیت ندارد. تمرکز اصلی در ابزارآلات بازیافت بر روی ماشین‌ آلات پردازش است.

آینده مصالح قابل بازیافت در سازه ها

چشم انداز آینده استفاده از مصالح قابل بازیافت در صنعت ساخت و ساز، بسیار امیدوار کننده به نظر می ‌رسد و انتظار می‌ رود با پیشرفت تکنولوژی و افزایش آگاهی زیست‌ محیطی، شاهد گسترش چشمگیر این روند باشیم.

• پیشرفت های فناورانه: تحقیقات و نوآوری‌ ها در زمینه فرآیند های بازیافت، بهبود کیفیت و خواص مصالح بازیافتی، و توسعه روش ‌های نوین استفاده از آن ‌ها، از عوامل کلیدی در پیشبرد این حوزه خواهد بود.
• مقررات و سیاست گذاری های حمایتی: دولت‌ ها با وضع قوانین تشویقی، وضع مالیات بر استفاده از مصالح نو و تعیین اهداف مشخص برای بازیافت، نقش مهمی در ترویج این رویکرد ایفا خواهند کرد.
• افزایش تقاضا برای ساختمان های پایدار: با افزایش دغدغه‌ های زیست‌ محیطی در سطح جامعه، تقاضا برای ساختمان‌ هایی که با استفاده از مصالح قابل بازیافت در سازه‌ ها و با حداقل اثرات زیست‌ محیطی ساخته شده‌ اند، روز به روز افزایش خواهد یافت.
• توسعه اقتصاد چرخشی: مفهوم اقتصاد چرخشی، که بر بازیافت و استفاده مجدد از منابع تأکید دارد، جایگاه مصالح بازیافتی را در صنعت ساخت و ساز تقویت خواهد کرد.
• نوآوری در مواد کامپوزیتی: توسعه مواد کامپوزیتی که از ترکیب مصالح بازیافتی با مواد جدید ساخته می ‌شوند، می‌ تواند دامنه کاربرد مصالح بازیافتی را گسترش دهد.
• طراحی برای بازیافت (Design for Disassembly): معماران و طراحان با در نظر گرفتن قابلیت بازیافت مصالح در مراحل اولیه طراحی، زمینه را برای بازیافت آسان ‌تر در آینده فراهم خواهند کرد.

 سخن پایانی

مصالح قابل بازیافت در سازه ‌ها، دیگر یک ایده نوظهور نیستند، بلکه بخش مهمی از آینده صنعت ساخت و ساز محسوب می ‌شوند. این مصالح، فرصتی بی ‌نظیر برای کاهش چشمگیر حجم زباله ‌های ساختمانی، حفاظت از منابع طبیعی ارزشمند، کاهش آلودگی‌ های زیست‌ محیطی و دستیابی به صرفه ‌جویی اقتصادی قابل توجه ارائه می‌ دهند. با وجود چالش‌ هایی مانند تضمین کیفیت، هزینه‌ های اولیه و نیاز به فرهنگ ‌سازی، سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت ‌های بازیافت، آموزش متخصصان و ایجاد سیاست‌ های حمایتی، مسیر را برای استفاده گسترده ‌تر از این مصالح هموار خواهد ساخت. با برنامه‌ریزی دقیق، اجرای اصولی و رویکردی نوآورانه، می‌ توانیم آینده‌ ای بسازیم که در آن سازه ‌ها نه تنها پایدار، بلکه سازگار با سیاره زمین باشند. انتخاب مصالح بازیافتی، گامی مهم در جهت تحقق این هدف است.