کم‌فروشی نانوایی‌های سنندج/نان کوچک، تخلف بزرگ | اقتصاد فارسی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کردستان، نان، آخرین سنگر معیشت بسیاری از خانوارهاست؛ کالایی که وقتی گوشت و مرغ از سفره حذف می‌شود، هنوز باید باقی بماند. اما حالا حتی همین قوت غالب نیز در سنندج قربانی کم‌فروشی و نظارت‌های نمایشی شده است.

تخلف در نانوایی‌ها موضوع تازه‌ای نیست، اما آنچه امروز نگران‌کننده است، گستردگی، عادی‌شدن و سیستماتیک شدن کم‌فروشی در مرکز استان کردستان است؛ تخلفی که مستقیماً جیب و سفره مردم را هدف گرفته است.

سنندج با یک‌سوم جمعیت استان، بیشترین سهم از نانوایی‌ها، سهمیه آرد و در عین حال بیشترین گزارش‌های تخلف را به خود اختصاص داده؛ موضوعی که حتی فرماندار شهرستان نیز اخیراً به آن اذعان کرده است.

فرماندار سنندج چند روز پیش صراحتاً از تخلفات گسترده نانوایی‌ها و قاچاق هزاران کیسه آرد در ماه خبر داد؛ اعترافی که نشان می‌دهد مسئله از سطح شایعه و گلایه مردمی فراتر رفته اما صرف طرح این اظهارات تنها به درد خودش می‌خورد و باید شفاف‌سازی کند.

با این حال، در بازار واقعی شهر، تغییری احساس نمی‌شود؛ نان‌ها همچنان سبک‌تر می‌شوند و برخورد قاطعی دیده نمی‌شود. این گزارش، حاصل مشاهدات میدانی و گفت‌وگوی مستقیم با شهروندانی است که هر روز، قربانی کم‌فروشی‌های چند گرمی اما میلیونی می‌شوند.

نان کوچک، تخلف بزرگ

در گشت‌وگذار میدانی از نانوایی‌های محلات مختلف سنندج، یک واقعیت مشترک دیده می‌شود: چانه‌های نان کوچک‌تر از وزن مصوب. نان لواشی که باید 120 گرم باشد، در بسیاری از نانوایی‌ها بین 80 تا 90 گرم تحویل داده می‌شود؛ یعنی 30 تا 40 گرم کم‌فروشی در هر نان. 

یک شهروند ساکن محله بهاران در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم می‌گوید: نان‌ها هر هفته کوچک‌تر می‌شود. وقتی اعتراض می‌کنیم، می‌گویند آرد کم است یا دستور از بالاست. آخر ما چه تقصیری داریم؟

بانوی میانسالی در مرکز شهر می‌افزاید: برای یک خانواده 5نفره، همین چند گرم‌ها در روز جمع می‌شود. مجبوریم بیشتر بخریم، اما نان‌ها نه سیر می‌کند نه کیفیت دارد.

حساب ساده یک دزدی بزرگ

محاسبه این تخلف، پیچیده نیست. با کم‌فروشی 30 تا 40 گرمی در هر نان، یک نانوایی در طول روز می‌تواند از سهمیه 8 کیسه‌ای خود، حداقل 2 کیسه آرد صرفه‌جویی کند؛ آردی که سر از بازار آزاد درمی‌آورد.

هر کیسه آرد یارانه‌ای با قیمت حدود 48 هزار تومان به نانوایی‌ها تحویل می‌شود، اما همان کیسه در بازار آزاد تا 2 میلیون تومان فروخته می‌شود. یعنی سودی نجومی، حاصل دزدی‌های کوچک اما مکرر از سفره مردم.

سنگک و بربری؛ داستان تکراری تخلف

این تخلفات محدود به نان لواش نیست. بسیاری از واحدهای سنگک‌پزی، نان 450 گرمی مصوب را تحویل نمی‌دهند و وزن نان‌ها به‌وضوح کمتر است. در بربری‌پزی‌ها نیز نان 370 گرمی استاندارد اغلب رعایت نمی‌شود؛ تخلفی که به گفته شهروندان، به یک «روال عادی» تبدیل شده است.

یکی از شهروندان می‌گوید: نان سنگک امروز، نصف سنگک چند سال پیش است. قیمت ثابت مانده، اما وزن مدام کم می‌شود.

نظارت غایب؛ تخلف حاضر

کارشناسان صنفی معتقدند که با حضور روزانه تنها 8 بازرس فعال در سطح شهر سنندج، می‌توان بخش عمده این تخلفات را مهار کرد؛ اما مسئله اینجاست که چنین اراده‌ای دیده نمی‌شود. نبود گشت‌های مستمر، برخوردهای مقطعی و عدم ابطال مجوز نانوایی‌های متخلف، این پیام را به متخلفان داده است: کم‌فروشی، کم‌هزینه و پرسود است.

دزدی خرد، سود کلان، سکوت سنگین

آنچه امروز در نانوایی‌های سنندج جریان دارد، صرفاً تخلف صنفی نیست؛ دزدی سیستماتیک از قوت روزانه مردم است. دزدی‌ای که با سکوت یا ناتوانی دستگاه‌های نظارتی، به رانت چندمیلیاردی تبدیل شده است.

وقتی فرماندار از قاچاق هزاران کیسه آرد سخن می‌گوید، اما برخورد قاطعی دیده نمی‌شود، افکار عمومی حق دارد بپرسد: چه کسی از این وضعیت سود می‌برد و چرا هزینه آن را مردم می‌پردازند؟ تا زمانی که نظارت واقعی، برخورد بدون اغماض و ابطال مجوز متخلفان در دستور کار قرار نگیرد، نان مردم هر روز کوچک‌تر و اعتماد عمومی هر روز فرسوده‌تر می‌شود.

اگر کم‌فروشی نانوایی‌ها، قاچاق آرد و تخلفات گسترده در حوزه نان برای همه «روشن» است، سؤال اول این است: دستگاه‌های متولی نظارت دقیقاً کجا ایستاده‌اند؟ سازمان صمت، جهاد کشاورزی، تعزیرات حکومتی و اتحادیه نانوایان، هرکدام چه اقدام عملی و مستمری برای مهار این تخلفات انجام داده‌اند جز صدور چند اخطار و اعلام آمارهای کلی؟

وقتی وزن نان‌ها در تمام سطح شهر به‌طور آشکار کمتر از استاندارد است، آیا واقعاً به بازدید میدانی نیازی هست یا چشم‌ها عامدانه بسته شده‌اند؟ چرا با وجود مشاهده عینی تخلف، ابطال مجوز حتی برای معدودی از نانوایی‌های متخلف در دستور کار قرار نمی‌گیرد؟ تا برای بقیه نیز عبرت شود.

سؤال از فرماندار!

و اما سؤال جدی از فرماندار سنندج؛ شما از قاچاق هزاران کیسه آرد در ماه سخن گفته‌اید، اما چرا هیچ‌گاه نام متخلفان، مسیر قاچاق، حجم دقیق تخلفات و برخوردهای انجام‌شده را شفاف اعلام نکرده‌اید؟ آیا افشای پشت‌پرده این تخلفات، منافع گروه‌هایی را به خطر می‌اندازد؟ این دزدی در روز روشن است؛ و ادامه آن، چیزی جز شراکت مدیریت شهرستان سنندج و مسئولان متولی با سکوت با تخلف نیست.

مردم حق دارند بدانند: چه دست‌هایی در کار است که تخلفی به این گستردگی، سال‌ها ادامه دارد؟ چه کسانی از کوچک‌شدن نان مردم سود می‌برند و چرا این شبکه تا امروز دست‌نخورده باقی مانده است؟

سؤال پایانی و بی‌پرده این است: اگر اراده‌ای برای برخورد وجود دارد، چرا نتیجه آن در کف بازار دیده نمی‌شود؟ و اگر اراده‌ای نیست، چه کسی مسئول این «سکوت معنادار» و تبدیل نان مردم به محل رانت و سودجویی شده است؟

این گزارش پایان ماجرا نیست؛ آغاز یک پیگیری جدی رسانه‌ای است. تخلفات نانوایی‌ها، قاچاق آرد و سکوت دستگاه‌های نظارتی در سنندج، در گزارش‌های بعدی به‌صورت میدانی و مستند دوباره بررسی خواهد شد. اگر مسئولان امروز پای کار نیایند و با شفافیت و قاطعیت برخورد نکنند، افکار عمومی فردا پاسخ خواهد خواست؛ چرا که نان مردم، خط قرمز است و رسانه از حق این سفره کوتاه نخواهد آمد.

انتهای پیام/481