منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در مسیر گذار به انرژی سبز | اقتصاد فارسی

بازار؛ گروه بین الملل: عمان در حال پیشروی در بومی‌سازی تولید هیدروژن سبز پایدار بوده و ۹ طرح بزرگ در استان‌های الوسطی و ظفار، حدود ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برنامه‌ریزی‌شده دریافت می‌کنند. این اقدام بخشی از پویایی گسترده‌تر در سراسر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است که ناشی از فوریت تنوع اقتصادی، تاب‌آوری اقلیمی و پایداری جهانی است. به همین ترتیب، کشورهای منطقه تعهد فزاینده‌ای به انرژی‌های تجدیدپذیر نشان می‌دهند و تلاش‌های فناوری سبز را با جاه‌طلبی جسورانه و رویکردی آینده‌نگر تسریع می‌کنند.
عمان قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ سالانه ۱ میلیون تن مولکول کم‌کربن تولید کند. دستیابی به این هدف به حدود ۴۰ میلیون پنل خورشیدی و تا ۳۰۰۰ توربین بادی نیاز دارد – تجهیزاتی که ظرفیت شبکه فعلی کشور را سه برابر می‌کند. وزارت حمل و نقل، ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین هدفی را برای داشتن ۲۲۰۰۰ وسیله نقلیه الکتریکی در جاده‌های عمان تا سال ۲۰۳۰، در کنار اهداف خالص صفر این کشور در سال ۲۰۵۰ تعیین کرده است.
عمان جهت دستیابی به این اهداف در حال حاضر حجم وسیعی از پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی، الکترولیزرها و سایر سخت‌افزارهای ضروری مورد نیاز برای دستیابی به جاه‌طلبی‌های هیدروژن سبز خود را به کار گرفته است. ۹ پروژه بزرگ هیدروژن سبز و آمونیاک سبز در سراسر استان‌های الوسطی و ظفار در حال حاضر در مراحل اولیه توسعه هستند. انتظار می‌رود این پروژه‌ها از سال ۲۰۳۰ سالانه حدود ۱.۵ میلیون تن هیدروژن سبز تولید کنند.
عمان همچنین در حال تقویت مشارکت‌ها و توافق‌نامه‌های استراتژیک خود است. در طول هفته پایداری عمان ۲۰۲۵ در ماه مه، OQ، گروه سرمایه‌گذاری جهانی انرژی، ۱۳ توافق‌نامه استراتژیک انرژی تجدیدپذیر به ارزش بیش از ۲ میلیارد دلار را جهت تقویت تلاش‌های پایداری کشور امضا کرد.
عمان تنها کشور منطقه نیست که به سمت انرژی سبز و پایداری حرکت می‌کند. عملکرد عمان بخشی از روند گسترده‌تر در بسیاری از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقاست که به سمت ابتکارات در پایداری و امنیت انرژی حرکت می کنند.
کشورهایی مانند مراکش، عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی، کویت و اردن در حال تغییر شکل توسعه جهانی انرژی سبز هستند. در این کشورها، کالاهای واسطه‌ای و نهایی برای صادرات، چه به صورت جزئی و چه به طور کامل، به طور فزاینده‌ای توسط انرژی‌های تجدیدپذیر تغذیه می‌شوند. در نتیجه، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) آماده است تا به یک رهبر جهانی در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و یک قطب کلیدی برای زنجیره‌های تأمین سبز تبدیل شود.
استراتژی انرژی مراکش با پروژه‌های پیشرو از جمله مجتمع‌های خورشیدی نور و مزرعه بادی طرفایا، کاملاً به سمت توسعه سبز گرایش دارد. «لیلا بنعلی»، وزیر انتقال انرژی و توسعه پایدار مراکش در سال ۲۰۲۳ از طرح بلندپروازانه ۲.۴ میلیارد دلاری برای تولید ۵۲ درصد از برق کشور از منابع تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ رونمایی کرد.
این پادشاهی همچنین قصد دارد خود را به عنوان یکی از رهبران جهانی آینده در تولید هیدروژن سبز، با پشتیبانی یک اکوسیستم تجاری بسیار جاه‌طلبانه معرفی کند. در این زمینه نئو موتورز، اولین تولیدکننده خودرو ساخت مراکش قصد دارد اولین وسیله نقلیه ای که کاملاً با هیدروژن سبز کار می کند را به صورت بین‌المللی عرضه کند.
کشورهای خلیج فارس نیز در خط مقدم انتقال انرژی قرار دارند. کویت پروژه نوآورانه انرژی تجدیدپذیر شاگایا را راه‌اندازی کرده است که اولین مرحله از یک طرح بلندپروازانه برای تولید ۳.۲ گیگاوات برق از منابع سبز تا سال ۲۰۳۰ است. ماه گذشته توافق‌نامه‌ای به ارزش ۳.۲۷ میلیارد دلار توسط سازمان پروژه‌های مشارکتی کویت با شرکت سرمایه‌گذاری خلیج فارس و شرکت برق ACWA برای فازهای دوم و سوم نیروگاه الزور شمالی امضا شد.
امارات متحده عربی، گذار انرژی را در هسته استراتژی‌های ملی و منطقه‌ای خود قرار داده است و هدف آن تولید ۷۵ درصد از انرژی خود از منابع تجدیدپذیر تا سال ۲۰۵۰ است. به عنوان مثال، پارک خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم، بر اساس مدل تولیدکننده مستقل برق، بزرگترین پارک خورشیدی تک سایته در جهان است. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰، به ظرفیت تولید ۵۰۰۰ مگاوات برسد و حدود ۱۳.۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جذب کند. پس از تکمیل، انتشار کربن سالانه بیش از ۶.۵ میلیون تن کاهش خواهد یافت.
این سرمایه‌گذاری‌ها و ابتکارات، قابلیت‌های قابل توجه منطقه را برجسته می‌کند. طبق گزارش چشم‌انداز خورشیدی ۲۰۲۵ انجمن صنایع خورشیدی خاورمیانه، ظرفیت خورشیدی منطقه می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ از ۱۸۰ گیگاوات فراتر رود. تنها در سال ۲۰۲۴، ظرفیت نصب شده به ۲۴ گیگاوات رسید که نسبت به سال قبل ۲۵ درصد افزایش یافته است.
تا اواخر سال ۲۰۲۳، این منطقه ۵۳ گیگاوات پتانسیل انرژی تجدیدپذیر داشت و هدف ۱۵۰ گیگاوات را تا پایان دهه تعیین کرد که تقریباً ۷۵ گیگاوات آن از پروژه‌های فتوولتائیک خورشیدی حاصل خواهد شد. باد و هیدروژن به عنوان منابع مکمل برای دستیابی به این هدف بلندپروازانه عمل خواهند کرد.
در حال حاضر، بیشتر تلاش‌ها در سطح ملی باقی مانده است و هر کشور به سمت اهداف پایداری ۲۰۳۰ یا ۲۰۵۰ خود پیش می‌رود. با این حال، تعیین هدف ۷۵ گیگاوات، چارچوبی برای پاسخگویی ایجاد می‌کند، نیاز به کارگران ماهر را افزایش می‌دهد، ابتکارات مشترک را تقویت می‌کند، مشارکت‌های منطقه‌ای را تشویق می‌کند و راه را برای گسترش در کل منطقه هموار می‌سازد.
هدف واضح است: منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) با پشتیبانی منابع فراوان خود، در حال پیشرفت به سمت تبدیل شدن به یک رهبر جهانی در زمینه پایداری است. آنچه این پیشرفت را بیشتر پیش خواهد برد، مشارکت‌های منطقه‌ای و ابتکارات مشترکی است که به یک شبکه برق سبز کاملاً یکپارچه در سراسر منطقه کمک می‌کنند.
تلاش‌های داخلی همچنان حیاتی هستند، زیرا تمرکز فزاینده بر انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان سرمایه‌گذاران بین‌المللی را جذب می‌کند. با این حال برای غلبه بر چالش‌های مداوم، از جمله هزینه‌های بالا و موانع فناوری، باید یک چشم‌انداز منطقه‌ای گسترده‌تر نیز در برنامه‌های آینده گنجانده شود.
با نگاهی به آینده، تعهد اثبات‌شده منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به پایداری و نوآوری، نشان‌دهنده مسیری امیدوارکننده برای گذار منطقه به اقتصاد مبتنی بر انرژی جدید است.