بحران نیروی ماهر در ایران؛ دانشگاه‌ها همچنان از بازار عقب‌اند | اقتصاد فارسی

غلامحسین محمدی، رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، اعلام کرد که از هر دو کارجو، یک نفر با کمبود یا فقدان مهارت مواجه است. وی افزود: «با وجود سرانه بالای آموزشی ایران در دنیا، حدود ۴۰ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار هستند. آموزش‌های غیرکاربردی و فقدان مهارت، تناسب بین شغل و شاغل را مختل کرده است.»

تحولات جهانی؛ تهدید مشاغل قدیمی، فرصت‌های جدید

محمدی با اشاره به پیش‌بینی‌های جهانی گفت: «در سال‌های آینده، حدود ۱۷۰ میلیون شغل جدید ایجاد و ۹۰ میلیون شغل موجود حذف خواهد شد. این تحول عظیم به این معناست که ۶۰ درصد نیروی کار باید مهارت‌های خود را به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند تفکر خلاق، هوش مصنوعی و داده به‌روزرسانی کنند.» این تغییرات، نیاز به بازنگری فوری در نظام آموزشی و مهارت‌آموزی را برجسته می‌کند.

شکاف دانشگاه و صنعت؛ ریشه ناترازی بازار کار

یکی از عوامل اصلی بیکاری فارغ‌التحصیلان، نبود پیوند مؤثر بین دانشگاه‌ها و صنعت است. محتوای آموزشی بسیاری از رشته‌های دانشگاهی قدیمی بوده و با نیازهای بازار کار همخوانی ندارد. به گفته محمدی، کارفرمایان به دنبال نیروهای مهارت‌محور هستند، اما اغلب کارجویان فاقد توانایی‌های لازم برای مشاغل نوظهورند، که این امر ناترازی شدیدی در عرضه و تقاضای نیروی کار ایجاد کرده است.

درس‌هایی از جهان؛ الگوی موفق مهارت‌آموزی

تجربه کشورهایی مانند آلمان، کره جنوبی و سنگاپور نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در مهارت‌آموزی، کلید موفقیت اقتصادی است. مدل «آموزش دوگانه» آلمان، که ترکیبی از تحصیل دانشگاهی و کارآموزی عملی در صنعت است، به‌عنوان یکی از موفق‌ترین الگوها شناخته می‌شود. این کشورها با تربیت نیروی کار ماهر، توانسته‌اند با تحولات فناوری همگام شوند.

ضرورت مهارت‌آموزی؛ از انتخاب به استراتژی ملی

با گسترش فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، حتی شاغلان فعلی نیز باید مهارت‌های خود را به‌روز کنند. کارشناسان تأکید دارند که مهارت‌آموزی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی استراتژیک برای حفظ اشتغال و توسعه پایدار است. محمدی هشدار داد که بدون اصلاح نظام آموزشی و تمرکز بر مهارت‌محوری، بحران ناترازی بازار کار عمیق‌تر خواهد شد.