یارانه نقدی میلیونی برای پولدارها؛ اشتباه بزرگ در دهک‌بندی ها برملا شد | اقتصاد فارسی

در گفتگوی زنده تلویزیونی، شاهرخ رامین اعلام کرد: «از حدود ۸.۵ میلیون نفر جمعیت دهک دهم، فقط ۳ میلیون نفر یارانه‌بگیر بودند و با قطع یارانه آن‌ها، حتی یک مورد اعتراض هم ثبت نشده است.» این اظهارات در حالی بیان شد که حذف دهک دهم از ابتدا بخشی از سیاست هدفمندسازی یارانه‌ها بوده و قرار نبود به این گروه یارانه تعلق گیرد. با این حال، حضور ۳ میلیون نفر از این دهک در فهرست یارانه‌بگیران، نشان‌دهنده تأخیر یا ضعف در اجرای سیاست‌ها است.

دهک‌بندی درآمدی؛ معیارهای شناسایی پردرآمدها

دهک‌بندی درآمدی، خانوارها را بر اساس درآمد یا هزینه به ۱۰ گروه تقسیم می‌کند. دهک دهم به پردرآمدترین ۱۰ درصد جامعه اشاره دارد. بر اساس معیارهای اعلام‌شده، افرادی با درآمد سالانه بیش از ۴۲۹ میلیون تومان (معادل حدود ۳۶ میلیون تومان ماهانه) در این دهک قرار می‌گیرند. جمعیت این دهک حدود ۸.۵ میلیون نفر تخمین زده می‌شود، اما تنها ۳ میلیون نفر از آن‌ها همچنان یارانه نقدی دریافت می‌کردند.

محاسبه هزینه؛ ۱۰.۸ هزار میلیارد تومان هدررفت سالانه

طبق آخرین اطلاعات یارانه نقدی در سال ۱۴۰۳-۱۴۰۴، هر نفر ماهانه ۳۰۰ هزار تومان دریافت می‌کند. بنابراین، پرداخت یارانه به ۳ میلیون نفر از دهک دهم، سالانه ۱۰.۸ هزار میلیارد تومان (یا ۱۰.۸ همت) از بودجه دولتی را به خود اختصاص می‌داد. این مبلغ، معادل هزینه‌ای سنگین برای حمایت از گروهی است که اساساً نیازی به این یارانه نداشته‌اند.

دلایل هدررفت؛ از ضعف شناسایی تا تأخیر در حذف

حذف یارانه دهک دهم اقدامی مثبت در راستای هدفمندسازی است، اما تخصیص این منابع به مرفهین، چه به دلیل تأخیر در حذف، ثبت داوطلبانه برخی افراد یا ضعف در شناسایی دهک‌ها، بار مالی سنگینی بر دوش دولت گذاشته است. این تجربه، لزوم پایش دقیق‌تر داده‌ها، افزایش شفافیت در دهک‌بندی و تسریع در اصلاحات بودجه‌ای را برجسته می‌کند.

وعده‌های پزشکیان؛ قطع هزینه‌های مازاد بودجه

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، اخیراً تأکید کرد که وقت قطع هزینه‌های مازاد بودجه فرا رسیده و برخی دستگاه‌ها بدون برون‌داد، تنها مصرف‌کننده منابع دولتی هستند. در فصل بودجه‌نویسی، انتظار می‌رود دولت پزشکیان اقدامات بیشتری برای حذف بودجه‌های ناموجه انجام دهد. این رویکرد، نه تنها بر اساس وعده‌های انتخاباتی، بلکه برای جلوگیری از هدررفت منابع کشور ضروری است.