تینا مزدکی_فیلترینگ و محدودیت‌های اینترنتی در ایران همواره یکی از چالش‌های اصلی کاربران، کسب‌وکارها و متخصصان حوزه فناوری بوده است. با وجود وعده‌های مختلف از سوی دولت‌های گوناگون، این محدودیت‌ها کاهش نیافته است. سیاست‌گذاران از یک‌سو بر اهمیت مدیریت محتوا و کنترل فضای مجازی تأکید دارند و از سوی دیگر، فشارهای اجتماعی و نیازهای اقتصادی، آن‌ها را در موقعیتی قرار داده که نمی‌توانند به‌راحتی اینترنت را به یک شبکه بسته و داخلی تبدیل کنند. 

در چنین شرایطی، پرسش اصلی این است که آیا چشم‌اندازی برای کاهش محدودیت‌های اینترنتی در ایران وجود دارد؟ سینا تفنگچی، کارشناس و فعال حوزه فناوری و هوش مصنوعی، برای بررسی ابعاد مختلف این موضوع گفتگو کردیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

سینا تفنگچی در پاسخ به این پرسش که آیا اینترنت ایران به سمت یک شبکه داخلی محدودتر حرکت می‌کند، گفت: «با توجه به آمار محدودیت‌هایی که NetBlocks در سال ۲۰۲۲ منتشر کرد و همچنین نمونه‌های مشابه در سال‌های پیش از آن از یکسو و تمرکز روی شبکه ملی اطلاعات که از سال ۱۳۹۰ با هدف کاهش وابستگی به زیرساخت‌های بین المللی آغاز شده باید گفت بلی؛  این نشانه‌ها حاکی از کاهش دسترسی به اینترنت بین‌المللی و افزایش تمرکز بر روی شبکه‌های داخلی و جهتگیری به سمت یک اکوسیستم دیجیتال بومی است.»

فیلترینگ و تأثیر آن بر توسعه فناوری

تفنگچی درباره تأثیر محدودیت‌های اینترنتی بر حوزه هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین گفت: «فیلترینگ و محدودیت‌های اینترنتی تأثیر منفی بر توسعه هوش مصنوعی در ایران داشته و پژوهشگران عمدتاً به‌دلیل فیلترینگ و عدم دسترسی به منابع علمی و بین‌المللی، با چالش‌های جدی‌تری در پژوهش‌های خود مواجه بوده و محدودیت‌ها می‌تواند منجر به کاهش نوآوری و مهاجرت نخبگان شود. هم اکنون نیز دسترسی حدود ۶۵% از توسعه دهندگان به دیتاست‌های آموزشی با مشکل مواجه شده که این محدودیت‌ها هزینه آموزش مدل‌های بزرگ (مثل GPT-۳) را تا ۳ برابر افزایش می‌دهد. از طرفی دیگر نیز باید توجه داشت که الزاماً اینکه برای پژوهشگران سیاست‌ هایی نظیر تخصیص دسترسی آزاد در نظر گرفته شود راهگشا نبوده و شکاف آگاهی و شکاف دیجیتالی در کشور را تقویت می کند.»

ادامه این گفت‌وگو را در «سینا تفنگچی: می‌توان جلوی استارلینک را هم گرفت / فیلترینگ توسعه هوش مصنوعی را با مشکل مواجه می‌کند» بیشتر بخوانید.

۲۲۷۳۲۳