سه مرحله تکراری ایران در مواجهه با فناوری‌های نو؛ از مقابله تا انحصار | اقتصاد فارسی

به گزارش اقتصاد آنلاین، محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی در همایش سالانه بازار سرمایه گفت: مراحل «مقابله، بی‌تصمیمی و انحصار» چرخه‌ای است که در ایران در مواجهه با فناوری‌های جدید همواره تکرار می‌شود. ابتدا در برابر فناوری‌هایی مانند بلاک‌چین مقاومت می‌کنیم، سپس به دوره‌ای از بی‌توجهی و ناتصمیمی می‌رسیم و در نهایت برای ابزار‌های تمرکززدا سراغ ایجاد انحصار و صدور مجوز‌های محدود برای شرکت‌های خاص می‌رویم.

بلاک‌چین؛ ابزار تغییر بنیادی در حکمرانی

وی ادامه داد: بحث من ناظر بر سویه‌های بنیادی موضوع است، نه صرفاً آمار و ارقام. تحول ماهیت پول آثار عمیقی بر روابط اجتماعی دارد و بلاک‌چین در واقع سخن گفتن از تغییر بنیادی در نظام حکمرانی است؛ فناوری‌ای که ذاتاً در برابر تمرکزگرایی می‌ایستد.

الگوی تکراری در تاریخ فناوری‌های ارتباطی

نظیفی با اشاره به تجربه مواجهه تاریخی با تلگراف، رادیو، ماهواره و دیگر فناوری‌های ارتباطی گفت: همواره سه مرحلهٔ مشترک را طی کرده‌ایم؛ ابتدا مقابله، سپس دوره‌ای از سکوت و بی‌تصمیمی، و در نهایت انحصارسازی از طریق شرکت‌های دولتی. همین الگو امروز نیز در مواجهه با بلاک‌چین مشاهده می‌شود.

چالش توکنیزاسیون؛ مشکل در مدل اقتصادی نه فناوری

وی افزود: موضوع بلاک‌چین و توکنیزاسیون از سال ۹۶ در بازار سرمایه مطرح بوده، اما نبود سازوکاری مناسب و ضعف مدل‌های اقتصادی باعث ناکامی اغلب تلاش‌ها شده است.

چرا برخی کشور‌ها در پول دیجیتال جهش می‌کنند؟

نظیفی با اشاره به تجربه کنیا در رشد انفجاری Mobile Money گفت: رشد این فناوری محصول بلوغ پایین نظام بانکی سنتی آن کشور بود. اما ایران یکی از بالغ‌ترین نظام‌های بانکداری الکترونیک دنیا را دارد و همین امر مزیت نسبی بسیاری از پول‌های جدید را کاهش می‌دهد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: رگولاتوری در جهان دو رویکرد دارد؛ رگولاتوری مجوزمحور (Ex-Ante) و رگولاتوری پسینی (Ex-Post). ایران عمدتاً از مدل مجوزمحور استفاده می‌کند که برای حوزه‌های بالغ مناسب است، اما برای فناوری‌های نوین مناسب نیست.

سندباکس؛ مسیر درست توسعه

نظیفی تأکید کرد: ایجاد فضای سکوت مقرراتی – مشابه الگوی لوکزامبورگ و سندباکس سازمان بورس – می‌تواند به شکل‌گیری درست اکوسیستم توکن کمک کند. برای توسعه توکنیزاسیون نمی‌توان به روش مجوزمحور تکیه کرد؛ باید بین آزادی و کنترل متناسب با سطح بلوغ اقتصادی تعادل ایجاد کرد.