اقتصاد آنلاین – فاطمه نبوی: در روزگار تحریم‌ها، اقتصاد ایران در میانه یک میدان پرچالش و پیچیده قرار گرفته است. جایی که فعالان اقتصادی هر روز با موانع جدیدی روبه‌رو می‌شوند و مسیر تجارت و سرمایه‌گذاری سخت‌تر از همیشه شده است. محدودیت‌های فراوان در زمینه فروش نفت، نوسانات شدید نرخ ارز، موانع بانکی و دشواری‌های ورود فناوری‌های نوین، همه و همه شرایط را به گونه‌ای رقم زده‌اند که کسب‌وکار‌ها برای ادامه حیات و رشد خود نیازمند استراتژی‌های دقیق و هوشمندانه هستند.

اما سوال مهم این است که آیا تمام مشکلات پیش روی اقتصاد ایران، ناشی از تحریم‌ها و عوامل بیرونی است؟ آیا دولت و بخش خصوصی توانسته‌اند در این شرایط دشوار، راهکار‌های موثری برای کاهش فشار‌ها بیابند؟ و فعالان اقتصادی چگونه می‌توانند خود را برای آینده‌ای نامطمئن آماده کنند؟ این سوال‌ها نه تنها ذهن کارشناسان بلکه بسیاری از صاحبان کسب‌وکار را درگیر کرده است.

در چنین فضایی، اهمیت گفت‌و‌گو و تعامل میان بخش خصوصی، دولت و نهاد‌های تصمیم‌گیر بیش از پیش آشکار می‌شود. یافتن راه‌حل‌هایی که بتواند موانع پیش رو را کاهش دهد و هزینه‌های مبادله را پایین بیاورد، کلید عبور از این وضعیت دشوار است. هم‌چنین، آماده‌سازی سناریو‌های مختلف برای مواجهه با آینده و برنامه‌ریزی مدون برای شرایط متفاوت، از ضرورت‌های امروز اقتصاد کشور است.

برای بررسی دقیق‌تر این مسائل و کشف راهکار‌های عملی، به گفت‌و‌گو با ابراهیم بهادرانی، مشاور اتاق بازرگانی پرداختیم تا تصویری روشن‌تر از شرایط فعلی و چشم‌انداز پیش رو داشته باشیم.

همه چیز را نمیتوان به گردن دولت انداخت

ابراهیم بهادرانی، مشاور باسابقه اتاق بازرگانی تهران، در پاسخ به پرسش ما درباره تأثیر تحریم‌ها، ابتدا تأکید می‌کند که باید واقع‌بین بود؛ همه چیز را نمی‌توان به گردن دولت انداخت، و از آن سو، همه‌چیز هم از دست بخش خصوصی ساخته نیست.

او بحث را این‌طور باز می‌کند: «تحریم‌ها را باید به دو بخش تقسیم کرد. یک بخش از آن، خارج از حوزه اختیارات دولت است؛ مثل افزایش قیمت ارز، کاهش توان فروش نفت، یا محدودیت‌های بانکی بین‌المللی. اینها مشکلاتی نیست که با یک دستور یا تصمیم داخلی برطرف شود. در این بخش، حتی اتاق بازرگانی هم عملاً نقشی ندارد.».

اما بخش دوم، به گفته بهادرانی، به سیاست‌گذاری‌های داخلی برمی‌گردد: «مسائلی هست که دولت می‌تواند برای آن راه‌حل پیدا کند. در اتاق تهران، ۶۰ نفر عضو هیأت نمایندگان هستند که ۴۰ نفر از بخش خصوصی‌اند و ۲۰ نفر از وزارتخانه‌ها. این یعنی نظرات بخش خصوصی به‌صورت مستقیم در جلسات کمیسیون‌ها و هیأت نمایندگان به گوش تصمیم‌گیران دولتی می‌رسد. اتاق هم به‌طور مستمر راهکار‌هایی را به آنها ارائه می‌دهد.»

بهادرانی ادامه می‌دهد که این تعامل فقط محدود به دولت نیست: «اتاق بازرگانی جلساتی با مجلس و حتی قوه قضائیه هم برگزار می‌کند. در بسیاری از این نشست‌ها، مسائل بخش خصوصی مطرح شده و گاه راه‌حل‌هایی هم در همان جلسات پیدا می‌شود.»

او در بخش دیگری از گفت‌و‌گو، بر نقش «شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی» تأکید می‌کند: «در این شورا، با حضور وزرا و فعالان اقتصادی، بسیاری از مشکلاتی که در حوزه اختیارات دولت است، به‌طور مستقیم مطرح می‌شود. همین جلسات کمک کرده‌اند که برخی موانع مهم برداشته شود.»

به گفته بهادرانی، سه مسیر اصلی برای ارتباط بخش خصوصی ایران با جهان وجود دارد: «تجارت، سرمایه‌گذاری و تکنولوژی. اما هر سه مسیر، در دوره تحریم، با هزینه‌های زیادی همراه بوده‌اند. مثلاً هزینه مبادله کالا در این شرایط بالاتر از حالت عادی است. اگر قرار است فعالان اقتصادی در این فضا دوام بیاورند، باید به دنبال کاهش این هزینه‌ها باشند.»

او درباره سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری هم می‌گوید: «تحریم باعث شده این دو مسیر با سختی‌های زیادی همراه باشند، اما باید با تمام توان، برای استفاده بهینه از فرصت‌های موجود تلاش کرد.»

اتاق بازرگانی تهران، به گفته بهادرانی، در حال آماده‌سازی خود برای سناریو‌های مختلف پیش‌روست: «ما نمی‌دانیم نتیجه مذاکرات چه خواهد شد، اما اتاق دارد با سنجش شرایط گوناگون، برنامه‌هایی برای هر سناریو تدوین می‌کند. هدف این است که صاحبان کسب‌وکار غافلگیر نشوند و برای هر وضعیتی، از قبل آماده باشند.»

عبور از پیچ‌وخم‌های اقتصادی؛ راهی که باید ساخت

اقتصاد ایران امروز در پیچ‌وخم‌های تحریم و محدودیت‌ها گرفتار شده است، اما به معنای پایان راه نیست.

چالش‌ها هر روز سنگین‌تر می‌شوند، اما همراهی و هم‌صدایی بخش خصوصی و دولت می‌تواند چراغ راهی در این تاریکی باشد. وقتی صدای فعالان اقتصادی به درستی شنیده شود و راهکار‌های عملی روی میز گذاشته شود، می‌توان امید داشت که موانع کاهش یافته و فرصت‌ها شکل بهتری به خود بگیرند.

اتاق‌های بازرگانی به‌عنوان واسطه‌ای بین بخش خصوصی و مسئولان دولتی، نقش کلیدی در بازکردن این مسیر ایفا می‌کنند. نشست‌ها، جلسات مستمر و گفت‌و‌گو‌های سازنده، پلی است میان مشکلات و راه‌حل‌ها. این تعامل نه تنها به کاهش هزینه‌های تجارت و بهبود فضای کسب‌وکار کمک می‌کند، بلکه به فعالان اقتصادی امکان می‌دهد تا با دیدی بازتر و برنامه‌ریزی دقیق‌تر، مسیر خود را در آینده‌ای پرچالش پیدا کنند.

آمادگی برای شرایط مختلف و تدوین سناریو‌های متنوع، راز موفقیت در این فضای پرریسک است. فعالان اقتصادی باید هوشمندانه هزینه‌ها را مدیریت کنند، از فرصت‌های جذب سرمایه و فناوری بهره ببرند و انعطاف‌پذیری خود را افزایش دهند. در نهایت، تنها با هم‌افزایی و اراده جمعی است که می‌توان دیوار تحریم‌ها را شکست و راه توسعه را باز کرد.

این مسیر شاید سخت باشد، اما اگر همراهی و تلاش جدی وجود داشته باشد، چشم‌اندازی روشن و آینده‌ای امیدوارکننده پیش روی اقتصاد ایران است.