خبرگزاری مهر – گروه سیاست؛ یادداشت اخیر سخنگوی دولت در روزنامه ایران درباره عملکرد یکساله مدیریت منطقه آزاد کیش، بیش از آنکه تصویری جامع از واقعیتهای جزیره ارائه دهد، تلاشی است برای بزککردن مدیریتی که در یکی از مهمترین حوزههای حاکمیتی، یعنی فرهنگ و هنجارهای اجتماعی، با بحران جدی مواجه شده است.
بیتردید، حل پروژههای نیمهتمام، کاهش بروکراسی و رسیدگی به زیرساختهایی چون آب و برق، اقداماتی لازم و قابلتقدیرند؛ اما پرسش اصلی اینجاست: آیا توسعه صرفاً به معنای تسهیل سرمایهگذاری و ثبات خدمات زیرساختی است؟ یا توسعه، آنگونه که در اسناد بالادستی و سیاستهای کلان نظام تعریف شده، پیوندی ناگسستنی با هویت فرهنگی، امنیت اجتماعی و صیانت از ارزشها دارد؟
سخنگوی دولت از «انسجام مدیریتی» و «نوآوری در اجرا» سخن میگوید، اما عمداً یا سهواً از کنار واقعیتی عبور میکند که این روزها نه در فضای مجازی، بلکه در افکار عمومی و رسانههای رسمی محل بحث و نگرانی شده است: رهاشدگی فرهنگی و عادیسازی بیبندوباری در کیش.
وقتی در جزیرهای که ویترین گردشگری جمهوری اسلامی محسوب میشود، هنجارشکنیهای آشکار، برنامههای مسئلهدار و بیتوجهی به خطوط قرمز فرهنگی تکرار میشود، دیگر نمیتوان صرفاً با آمار پروژهها و سرعت تصمیمگیری، کارنامه مدیریتی را مثبت ارزیابی کرد. مدیریت منسجم، اگر واقعاً منسجم باشد، باید همزمان اقتصاد، فرهنگ و امنیت اجتماعی را ببیند؛ نه اینکه یکی را قربانی دیگری کند.
در یادداشت مهاجرانی، «فضاسازی رسانهای» در مقابل «خروجیهای قابل ارزیابی» قرار داده میشود؛ حال آنکه اتفاقاً بسیاری از انتقادات اخیر، نه فضاسازی، بلکه بازتاب خروجیهای عینی و قابل مشاهده فرهنگی در کیش است. تصاویر، گزارشها و واکنشهای مردمی، همگی نشان میدهد مسئله صرفاً ادعا یا عملیات رسانهای نیست.
نکته نگرانکنندهتر آن است که این وضعیت، از سوی سخنگوی دولت، نه یک خطا یا کاستی قابل اصلاح، بلکه ذیل عنوان «تغییر سبک مدیریت» و «نگاه نو» توجیه میشود. اگر قرار است جوانگرایی و جسارت مدیریتی، به بیتفاوتی نسبت به ارزشها و هنجارهای جامعه ایرانی–اسلامی منجر شود، باید صریح گفت که این مسیر، نه اصلاحی، بلکه انحرافی است.
سخنگوی دولت در پایان یادداشت تأکید میکند که حمایت از مدیریت کیش به معنای نادیده گرفتن نقدها نیست؛ اما حمایت «تمامقد» و یکسویه، آن هم در شرایطی که افکار عمومی منتظر توضیح، اصلاح و برخورد با ناهنجاریهاست، عملاً پیام دیگری مخابره میکند: اینکه مسائل فرهنگی، اولویت دولت نیست.
کیش فقط یک منطقه آزاد اقتصادی نیست؛ کیش، نماد نسبت جمهوری اسلامی با گردشگری، سبک زندگی و مدیریت فرهنگی در فضاهای باز است. اگر این نماد دچار رهاشدگی شود، هزینه آن صرفاً متوجه یک جزیره نخواهد بود.
انسجام مدیریتی، زمانی معنا دارد که اقتصاد، فرهنگ و هویت در یک قاب دیده شوند؛ وگرنه انسجامی که به قیمت بیهویتی تمام شود، نه دستاورد، که زنگ خطر است.
