از فروش تراشه فوق پیشرفته تا خرید نفت از ایران؛ ترامپ چگونه برابر چین عقب نشینی کرده است؟ | اقتصاد فارسی

به گزارش اقتصاد آنلاین، اندیشکده American Enterprise Institute (AEI)، در گزارشی به تشریح روابط آمریکا با چین در دوره ترامپ پرداخت. این اندیشکده نوشت: اگرچه از رئیس‌جمهور ترامپ به دلیل «عقب‌نشینی‌های همیشگی» انتقاد شده است، اما او در اعمال فشار بر کشور‌هایی از ایران گرفته تا ونزوئلا تردیدی به خود راه نداده است. با این حال، در ماه‌های اخیر، ترامپ به‌طور مداوم در برابر یک کشور عقب‌نشینی کرده است: چین. از اواخر بهار، ترامپ یکی پس از دیگری امتیاز به دبیرکل حزب کمونیست، شی جین‌پینگ، داده و در مقابل، تقریباً هیچ دستاوردی نداشته است.

نقطه آغاز این عقب‌نشینی‌ها، کنار گذاشتن ابزار اقتصادی مورد علاقه ترامپ بود: تعرفه‌ها. ترامپ دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش را با مجموعه‌ای از افزایش تعرفه‌ها علیه چین آغاز کرد. اما تا اواسط بهار، او عملاً در برابر پکن عقب نشست و در مقابل، هیچ چیز به دست نیاورد. پکن تنها تعرفه‌های خود را به همان سطحی که پیش‌تر بود کاهش داد. سخنان پرطمطراق آمریکا درباره گشایش بازار چین پوچ از آب درآمد.

در عوض، ایالات متحده رویکردی ملایم اتخاذ کرد. وقتی تعرفه‌های واردات و دسترسی به بازار به سد مقاومت چین خورد، ترامپ برای کاهش کسری تجاری، به دادن چیزی روی آورد که جمهوری خلق چین همیشه خواسته بود: فناوری آمریکایی. این موضوع برای ترامپ تازگی ندارد. او در دور نخست ریاست‌جمهوری خود، امنیت ملی را به‌عنوان یک «بهانه غیرقابل‌قبول» برای مسدود کردن صادرات به چین کنار گذاشت.

آن زمان بحث بر سر موتور جت بود، اکنون بحث فناوری اطلاعات است. شرکت انویدیا مجوز یافت تراشه‌ای به نام H۲۰ را که پیش‌تر برای چین در دسترس نبود صادر کند. اما پکن به سرعت H۲۰ را رد کرد. سپس شرکت مذاکراتی با دولت ترامپ آغاز کرد تا نسخه‌ای از تراشه پیشرفته‌تر بلک‌وِل (Blackwell) را بفروشد. ترامپ نیز اعلام کرده که احتمالاً این اجازه را خواهد داد.

با توجه به رفتار دولت ترامپ در دور نخست و همچنین تصمیم ماه ژوئیه مبنی بر اجازه صادرات نرم‌افزار طراحی تراشه، به احتمال زیاد نسخه‌ای از بلک‌وِل به‌زودی به چین فروخته خواهد شد. دسترسی به فناوری آمریکایی یکی از خواسته‌های اصلی پکن در ۱۵ سال گذشته بوده است. ترامپ در این دور ریاست‌جمهوری خیلی زود شروع کرده و دقیقاً همان چیزی را به چین داده که می‌خواهد.

نیمه‌رسانا‌ها را «نفت جدید» خوانده‌اند. اما ترامپ در زمینه نفت قدیمی هم به نفع چین عمل می‌کند. آمریکا تعرفه اضافی ۲۵ درصدی بر هند به دلیل واردات نفت روسیه اعمال کرده، در حالی‌که واردات نفت چین از روسیه به‌طور مداوم بیشتر از واردات هند است. با این حال، پکن هیچ تعرفه‌ای بابت آن نمی‌پردازد و تنها با «حرف» مواجه است.

در همین حال، ایالات متحده تحریم‌هایی را برای واردات نفت ایران توسط چین اعمال کرده، اما آنها را اجرا نمی‌کند. رئیس‌جمهور حتی نوشته که چین می‌تواند نفت ایران را بخرد.

دولت ترامپ نه‌تنها در اجرای قانون آمریکا درباره خرید نفت چین از ایران کوتاهی می‌کند، بلکه در موضوع تیک‌تاک هم قانون را دور می‌زند. کنگره قانونی طراحی کرده بود تا حداکثر قدرت را در اختیار رئیس‌جمهور قرار دهد تا فروش سریع تیک‌تاک را اجبار کند. اما ترامپ بار دیگر ــ و این بار به شکل غیرقانونی ــ مهلت را به تعویق انداخت و عملاً اهرم فشار خود را از بین برد. در حالی‌که کاخ سفید از توافقی احتمالی خبر می‌دهد، پکن هنوز صراحتاً با شرایط موافقت نکرده است.

موضوع دیگر، تایوان است. ترامپ بار‌ها از این جزیره انتقاد کرده و گفته که تایوان «صنعت تراشه ما را دزدیده» و «هیچ چیزی به ما نمی‌دهد.» او همچنین اصرار دارد که شی جین‌پینگ به او گفته تا زمانی که ترامپ رئیس‌جمهور است به تایوان حمله نخواهد کرد. شاید تعجبی نداشته باشد که ترامپ در ماه‌های اخیر با تایوان سختگیرانه‌تر از چین برخورد کرده است.

این تابستان، کاخ سفید به تایپه سیگنال داد که ترجیح می‌دهد رئیس‌جمهور تایوان، لای چینگ‌ته، از نیویورک عبور نکند. پنتاگون نیز سفر وزیر دفاع تایوان، ولینگتون کوو، برای گفت‌و‌گو‌های دفاعی در واشنگتن را رد کرد و به جای آن، مقام‌های رده پایین‌تر را موظف کرد در آلاسکا با او دیدار کنند.

مهم‌تر از همه، گفته می‌شود ترامپ یک بسته فروش تسلیحات به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار برای تایوان را رد کرده است. هرچند دولت نخست ترامپ روند فروش تسلیحات به تایوان را تسریع کرد، اما دولت کنونی به نظر می‌رسد آن را کند کرده است؛ اقدامی که با تمایل او برای اجتناب از تنش با چین همخوانی دارد. توازن نظامی در شرق آسیا در خطر است و مقام‌های پنتاگون تأکید می‌کنند که فروش تسلیحات آمریکا باید به‌جای اوکراین، به تایوان هدایت شود. با این حال، ترامپ تسلیحات کمتری به تایپه می‌فروشد.

جو بایدن زمانی گفته بود: «همه سیاست‌ها شخصی است.» این جمله به‌خوبی شیفتگی ترامپ به شی جین‌پینگ را توضیح می‌دهد. او درباره شی گفته بود: «به رئیس‌جمهور شی فکر کنید: انگار از دل یک فیلم بیرون آمده، مردی درخشان… او ۱.۴ میلیارد نفر را با مشت آهنین اداره می‌کند. باهوش، درخشان، همه‌چیز تمام».

اما در چین، جایی که اقتصاد به‌طور مشکوکی مدیریت می‌شود و پاکسازی‌های سیاسی ادامه دارد، شی به‌اندازه‌ای که در نگاه ترامپ به نظر می‌رسد «باهوش» نیست. با این حال، وقتی پای روابط آمریکا و چین در میان است، ترامپ کاری کرده که شی واقعاً درخشان به نظر برسد.