به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور در آیین اختتامیه جشنواره دانشجوی نمونه کشوری، ضمن تبریک سال تحصیلی جدید گفت: دانشگاه‌ها و مدارس ما فعالیت‌های خود را در فضای جدید و در مهرماه شروع می‌کند و امیدوارم این سال که سال ویژه‌ای توام با موفقیت و آرامش برای دانشگاه‌ها و کشور ما باشد.
وی ضمن تبریک میلاد امام حسن عسکری (ع) و گرامی داشت و یاد شهدای دفاع مقدس، افزود: هفته دفاع مقدس موجب غرور ایران و ایرانی است. حماسه‌هایی که در دفاع مقدس هک شد و ما امروز در این مسیر و در راه اعتلا و رشد خودمان راه آنان ادامه می‌دهیم. دانشگاه در هشت سال دفاع مقدس و نیز در دفاع مقدس ۱۲ روزه شهدای زیادی را تقدیم نظام و ملت ما کرد.
معاون اول رییس جمهور در ادامه تصریح کرد: این جشنواره از سال‌های ۱۳۷۰ برگزار شده علی رغم پیچیدگی‌هایی که در انتخاب خوب‌ترین‌ها وجود داشت، استمرار پیدا کرده است. مسیری تحصیل و پژوهش نخبگان راه درستی است که برای اعتلای کشور و تعالی نظام انتخاب کردند و پاسخ به مطالبات مردم است و تحقق هر آرمان و برنامه و خواسته‌ای، یک سر اصلی آن در بچه‌های دانشگاه و در امر پژوهش است.
عارف تاکید کرد: به عبارتی ما از مزیت نسبی خودمان که نیروی انسانی بوده است در پنج دهه گذشته خوب بهره‌برداری کردیم، اگر در همه صحنه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی توانستیم میدان‌داری کنیم به برکت نگاهی است که نظام ما به جوان با نشاط، با انگیزه و تلاشگر در میدان‌های مختلف بوده است. پایه همه حضور جوانان در میدان‌های مختلف میدان علم است.
عارف ادامه داد: پایه حضور جوانان در میدان‌های مختلف همین نگاه بوده است. هرچند به دلیل محدودیت سهمیه که برای هر دانشگاه و هر بخش تعیین شده است، موفق به دیدار برخی از آنان نمی‌شویم.
وی بیان کرد: فرهنگ ما فرهنگی الگوساز است. اگر به رفتار مردم و نگاه فرهنگی جامعه مرور کنیم، نقش الگو در بسیاری از موارد مهم‌تر از قانون است؛ به‌ویژه در جوامع جوان، نوجوانان به دنبال الگویی هستند که رفتار و منش او را سرمشق قرار دهند. در ابتدا نیز این فرایند از الگوبرداری از معلم آغاز می‌شود، لذا معمولاً دانش‌آموزان در دبستان و دبیرستان به دلیل علاقه به معلم یا مشاهده خدمات پزشک یا شخصیت‌های برجسته، الگوبرداری می‌کنند. بنابراین، نقش الگو در جامعه ما در بسیاری از موارد از نقش قانون و مقررات فراتر است.
معاون اول رییس جمهور خاطر نشان کرد: این مسئولیت سنگینی را بر دوش منتخبین، نخبگان و دانشجویان نمونه می‌گذارد. رفتار شما الگوی جوانان و نوجوانان است و گاهی این جایگاه ایجاب می‌کند که از برخی حقوق طبیعی خود بگذرید. دانشجوی نمونه، به‌ویژه زمانی که به عضویت هیئت علمی درمی‌آید، وظیفه‌ای چندین برابر دیگران بر عهده دارد.
وی افزود: نخبه باید قدر خانواده خود را بداند و پس از آن قدر مردم را بشناسد؛ چرا که با هزینه‌ها و مشکلات مردم، شرایط لازم برای تحصیل فراهم شده است. در گذشته پژوهش جایگاه محدودی داشت، اما امروز در این زمینه‌ها هرچند به قیمت محرومیت مردم از برخی امکانات، به برتری رسیده ایم.
عارف در ادامه عنوان کرد: برخی به دنبال مهاجرت هستند و تصور می‌کنند با پرداخت هزینه‌های تحصیل، مدیون [مردم و کشور] نیستند، در حالی که هزینه‌های آموزشی برای تعداد محدودی صرف می‌شود که باید مسئولیت اداره و پیشرفت کشور را بر عهده گیرند. بنابراین این نگاه اقتصادی و خطی به مسئله مهاجرت صحیح نیست. البته مهاجرت اگر به دستاوردی بزرگ‌تر منجر شود، بد نیست، اما باید با احساس مسئولیت همراه باشد.
وی خطاب به نخبگان دانشگاهی گفت: امروز شما الگو هستید و در این جایگاه، محدودیت‌هایی برایتان ایجاد می‌شود. توقع از یک دانشجوی نخبه بسیار بیشتر از دیگران است.
معاون اول رئیس جمهور با اشاره به حادثه تصادف دانشجویان در سمنان، گفت: متأسفانه امروز حادثه‌ای برای دانشجویان دختر در سمنان رخ داد. اتوبوس حامل دانشجویان به دلیل بی‌احتیاطی راننده دچار سانحه شد و دو نفر از دانشجویان جان خود را از دست دادند. این حادثه را به خانواده آنان تسلیت می‌گویم. تعدادی نیز در بیمارستان بستری هستند که خوشبختانه حالشان مساعد است. از مسئولان دانشگاه و مدیران آموزشی می‌خواهم مراقبت بیشتری در حمل‌ونقل دانشجویان داشته باشند.
عارف با اشاره به جنگ ۱۲ روزه تحمیلی با رژیم صهیونیستی اظهار داشت: ما در جنگ دوازده روزه و همچنین تحریم‌های ظالمانه ای را که پشت سر گذاشته‌ایم. سطح تصمیم‌گیری‌ها در عرصه بین‌المللی گاه به جایی رسیده بود که حتی افراد فعال در دانشگاه و صنعت را نیز تحریم می‌کردند. این در حالی است که ظرفیت مردم و توانایی دانشمندان ما موجب شد در مقابل این فشارها بایستیم. شاید بخشی از تلاش دانشگاه‌ها و توسعه علم و فناوری به دلیل همین تحریم‌ها بوده است. نگاه گذشته ما به صنعت، نگاه خرید و مونتاژ بود، اما امروز در شرایط جنگ دوازده روزه ثابت شد که علم و فناوری داخلی ما برتری دارد.
وی افزود: مدیریت دانشگاه، اساتید، دانشجویان و همه دست‌اندرکاران دانشگاه باید برای جبران این وضعیت تلاش کنند، لذا ما باید به سند چشم‌انداز برسیم؛ البته بله، سه تا چهار سال عقب هستیم. امسال، سال ۱۴۰۴ است و بنا بوده جایگاه اول را در علم، فناوری، اقتصاد و بسیاری از مسائلی که در سند دیده شده، به دست آوریم اما هیچ راه دیگری نداریم.
معاون اول رییس جمهور با اشاره به وضعیت «توقف آتش» میان کشورمان و رژیم صهیونیستی، تاکید کرد: ما اکنون در وضعیت «توقف آتش» هستیم. طرف مقابل ما به هیچ معیار اخلاقی، معیار شناخته‌شده بین‌المللی و هیچ قانونی پایبند نیست و این را رسماً اعلام می‌کند. بنابراین ما باید با این دشمن، با همان ابزاری که در اختیار دارد، مبارزه کنیم و آن ابزار علم و فناوری است و خوشبختانه در این بخش ما همواره مزیت برتر را در منطقه داشته‌ایم.
وی ادامه داد: واقعیت این است که امروز نیز به اتکای محققان، اساتید و جوانان پرنشاط و دانشمند داخل کشور، می‌توانیم با شتاب نمایی ضعف‌های خود را جبران کنیم. این نکته را باید در سال تحصیلی که به دلیل هماهنگی با ورودی‌های جدید چند هفته‌ای به عقب افتاده است، مدنظر قرار دهیم. همه دانشگاه‌ها، چه بخش دولتی و چه بخش غیردولتی، باید این راهبرد را در دستور کار خود قرار دهند.
عارف اظهار کرد: ما مطمئن هستیم که با توکل به خداوند و با تجربه موفقی که در این بخش داشته‌ایم، می‌توانیم با همکاری نهادهای ذی‌ربط اقدام کنیم. استفاده از ظرفیت‌ها و ایجاد هماهنگی از جمله وظایفی است که قاعدتاً بر عهده وزیران محترم و شورای عالی انقلاب فرهنگی است. ما امروز فرصت تکرار برخی کارها را نداریم و باید با تقسیم کار ملی و هدف مشخصی که نهادهای قانونی تعیین می‌کنند، کارها را پیش ببریم.
معاون اول رئیس جمهور خاطرنشان کرد: دغدغه دانشگاه‌ها باید پرداختن به مسائل راهبردی باشد تا نه‌تنها در منطقه به جایگاه اول برسیم، بلکه جایگاه برتر در میان کشورهای صاحب علم و فناوری را نیز کسب کنیم. نکته‌ای که درباره نخبگی باید یادآور شوم این است که انتخاب نخبه یا نمونه امتیاز نیست؛ بلکه مسئولیت‌پذیری است. وقتی عنوان نخبه، استاد برجسته یا دانشجوی نمونه به فردی داده می‌شود، این بدان معناست که مسئولیت او افزایش یافته است.
وی بیان کرد: این عناوین باید اثربخش باشند و جامعه ما آثار آن‌ها را درک کند. بنابراین تأثیرگذاری علمی حد و مرز ندارد و ویژگی‌های شخصی و تلاش‌های افراد می‌تواند آنان را به قله‌های علمی برساند. هدف، تأثیرگذاری است و اگر انتخاب در مسیر ارتقای علمی و فتح قله‌های بالاتر باشد، آنگاه انتخاب درستی صورت گرفته است.
عارف عنوان کرد: کشور ما با چالش‌های متعددی روبه‌روست. در فرهنگ برنامه‌ریزی ما اصطلاح «ناترازی» جا افتاده و وظیفه علم، ایجاد توازن و اعتدال است. بنابراین وظیفه شما نخبگان این است که با راهکار علمی، ناترازی‌ها را برطرف کنید. از سویی امروز دیگر همکاری علمی یک فرض بدیهی است. ما باید همگرایی کنیم، نه‌تنها با دانشجویان و همکاران رشته خود، بلکه میان رشته‌ها این کار باید صورت گیرد. برای مثال، یک فارغ‌التحصیل پزشکی باید با متخصص علوم کامپیوتر، روان‌شناسی و علوم اجتماعی همکاری کند زیرا علم به‌تنهایی قابل‌نگاه نیست.
وی ادامه داد: شاید در آینده دیگر دانشکده‌هایی با عناوین سنتی مانند مکانیک یا برق وجود نداشته باشد؛ چرا که نیازهای جامعه با علوم بین‌رشته‌ای و فرارشته‌ای پاسخ داده می‌شود. بنابراین راهبرد آینده باید بر همگرایی گروه‌ها، رشته‌ها و دانشگاه‌ها استوار باشد. متأسفانه هنوز در دانشگاه‌ها گاهی دو استادی که اتاق‌هایشان کنار هم است، از کار یکدیگر بی‌اطلاع‌اند. این شیوه فردی و جداگانه کار کردن به ضرر توسعه کشور است. راهبرد درست، همکاری و همگرایی است.
عارف گفت: امیدواریم این همگرایی در راهبردهای دهه آینده مورد توجه جدی قرار گیرد. همچنین تأکید می‌کنم که مسئولان آموزش عالی، دانشگاه‌ها، وزرا و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید جمع‌بندی دقیقی از جنگ ۱۲ روزه داشته باشند تا روشن شود در بخش‌های علمی و فناوری‌های نو، چه تلاش‌های بیشتری باید صورت گیرد تا کشور دست برتر را داشته باشد و در همه بخش‌ها، اعم از دفاعی، معیشتی، اقتصادی و فرهنگی موفق شود.
