جهش کم‌سابقه حاشیه سود پالایشگاه‌ها همزمان با کمبود دیزل و بنزین | اقتصاد فارسی

به گزارش اقتصادآنلاین، حاشیه سود پالایش در ایالات متحده، شمال‌غرب اروپا و آسیا به بالاترین سطح در دو سال گذشته جهش کرده است؛ زیرا بازار‌های دیزل و بنزین با تنگنای عرضه مواجه شده‌اند و نشانی از فروکش‌کردن فوری این وضعیت دیده نمی‌شود.

تعطیلی پالایشگاه‌ها در سال‌های اخیر، تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده پس از تابستان، تعمیرات ناخواسته ناشی از توقف‌ها و حملات اوکراین که صادرات فرآورده‌های نفتی روسیه را فلج کرده، بازار جهانی فرآورده‌های پالایش‌شده را در همه نقاط دچار محدودیت کرده است.

پیش‌بینی مازاد نفت خام و تأثیر متفاوت آن بر فرآورده‌ها

پیش‌بینی‌کنندگان و معامله‌گران انتظار دارند مازاد عرضه در بازار نفت خام باعث فشار بیشتر بر قیمت‌های آتی نفت تا سال ۲۰۲۶ شود، اما استحکام بازار بنزین و میان‌تقطیر‌ها سبب شده نگرش نزولی به بازار، کمتر از آن چیزی باشد که شرایط عرضه و تقاضای نفت خام نشان می‌دهد.

حاشیه سود پالایش در آمریکای شمالی و آسیا اکنون در بالاترین سطح از اواخر ۲۰۲۳ و اوایل ۲۰۲۴ قرار دارد؛ در حالی‌که حاشیه سود اروپا حتی بیشتر شده است؛ زیرا بازار برای اختلالی بزرگ در اوایل سال آینده آماده می‌شود، زمانی که اتحادیه اروپا بر اساس بسته تحریمی ماه ژوئیه علیه روسیه، از ۲۱ ژانویه واردات هرگونه فرآورده تولیدشده از نفت روسیه را ممنوع خواهد کرد.

بسته تحریمی جدید اروپا و حملات اوکراین به پالایشگاه‌های روسیه

در این بسته، اتحادیه اروپا سرانجام روزنه بزرگ نفتی روسیه را بست؛ روزنه‌ای که تاکنون امکان واردات سوخت‌های تولیدشده از نفت روسیه را از جمله در هند که یکی از خریداران عمده نفت روسیه است، فراهم می‌کرد.

در تحولی دیگر مرتبط با روسیه، حملات مداوم پهپادی اوکراین به پالایشگاه‌های این کشور، ظرفیت فرآورش و صادرات را کاهش می‌دهد و مشتریان روسیه برای تهیه دیزل و دیگر سوخت‌ها مانند برزیل را وادار کرده برای یافتن منابع جدید تلاش کنند.

تحریم‌های آمریکا علیه روس‌نفت و لوک‌اویل ــ که بخش بزرگی از تولید و تجارت سوخت‌های روسیه را در اختیار دارند، نیز جریان جهانی فرآورده‌ها را تحت فشار قرار داده؛ زیرا خریداران و معامله‌گران برای دور ماندن از تبعات تحریم‌های ثانویه در تلاش هستند.

مشکلات پالایشگاه دانگوت و کاهش ظرفیت پالایش در غرب

در جنوب، بزرگ‌ترین پالایشگاه جدید آفریقا، مجتمع ۶۵۰ هزار بشکه‌ای دانگوت، با چالش‌هایی مانند اختلالات عملیاتی، توقف‌های ناخواسته، اعتصاب و حتی خرابکاری احتمالی کارکنان در میانه روند بازسازی ساختاری روبه‌رو است.

در عین حال، ظرفیت پالایش در غرب نیز کاهش یافته است؛ زیرا پالایشگاه‌های متعددی طی سال‌های اخیر در اروپا و آمریکا به دلیل سودآوری ضعیف برای همیشه تعطیل شده‌اند، در حالی‌که مجتمع‌های بزرگ و یکپارچه در خاورمیانه و آسیا به چرخه تولید افزوده شده‌اند.

تقویت سود پالایشگران و پیش‌بینی استمرار روند

در نتیجه، حاشیه سود پالایشی از سه‌ماهه سوم شروع به تقویت کرد؛ موضوعی که به پالایشگران آمریکایی کمک کرد تا فراتر از انتظارات سود ثبت کنند و به شرکت‌های بزرگ نفت و گاز اجازه داد با بهبود وضعیت بخش پایین‌دستی خود، نتایج مالی قدرتمندی گزارش کنند.

حاشیه سود پالایشی در سه‌ماهه چهارم نیز افزایش بیشتری یافته و انتظار می‌رود در کوتاه‌مدت همچنان قوی بماند.

صعود شدید قیمت دیزل و افت ظرفیت پالایش جهانی

تحلیلگران سرویس اطلاعات قیمت نفت (OPIS) هفته گذشته گفتند که حاشیه سود دیزل به‌دلیل ترکیبی از تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده و ناخواسته و تشدید تحریم‌ها علیه روسیه، به بالاترین سطح در دو سال گذشته رسیده است.

آنها بیان کردند: «بر خلاف جهش‌های پیشین، افزایش اخیر قیمت دیزل کاملاً تحت تأثیر تنگنای بخش پایین‌دستی بوده است.»

«در حالی که عرضه نفت خام فراوان است، میزان فرآورش پالایشگاه‌ها متناسب با تقاضای فرآورده‌ها افزایش نمی‌یابد.»

تحریم‌های آمریکا علیه لوک‌اویل و روس‌نفت باعث شده عرضه فرآورده‌ها در حوضه آتلانتیک به‌شدت محدود شود؛ زیرا خریداران همیشگی دیزل روسیه مانند برزیل اکنون مجبورند برای خرید محموله‌های غیرتحریمی در سایر نقاط رقابت کنند.

OPIS افزود که عرضه سوخت در آمریکا نیز به دلیل کاهش نرخ فرآورش پالایشگاه‌ها، در حال محدود شدن است؛ به‌طوری‌که ظرفیت فرآورش نفت خام در این ماه از اوج ۱۷.۵ میلیون بشکه در روز در تابستان به ۱۵.۶ میلیون بشکه رسیده است.

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) اعلام کرد که فعالیت پالایشگاه‌های جهان از سپتامبر تا اکتبر با افتی ۲.۹ میلیون بشکه‌ای به ۸۱.۵ میلیون بشکه در روز کاهش یافت. با این حال، انتظار می‌رود این نرخ تا پایان سال به‌طور قابل توجهی افزایش یابد تا حاشیه سود بالاتر و تقاضای میان‌تقطیر‌ها در فصل سرمای نیمکره شمالی تأمین شود.

وضعیت بحرانی میان‌تقطیر‌ها و پیام پالایشگران به بازار جهانی

IEA در گزارش ماهانه نوامبر خود گفت: «بازار میان‌تقطیر‌ها به‌طور ویژه با تنگنای شدید مواجه است و امکان کمی برای کاهش فشار وجود دارد. کاهش ذخایر فرآورده‌ها و مجموعه‌ای از توقف‌های ناخواسته پالایشگاه‌ها موجب شده حاشیه سود پالایش در اروپا و آسیا به بالاترین سطح در دو سال گذشته برسد، در حالی که حاشیه سود پالایشگاه‌های بخش مید-کانتیننت آمریکا تنها طی چند روز به دلیل یک اختلال، دو برابر شده است.»

وارن پترسون و اوا مانتی، استراتژیست‌های کالایی ING، در یادداشتی روز چهارشنبه نوشتند: «استحکام بازار میان‌تقطیر‌ها احتمالاً پالایشگران را تشویق خواهد کرد تا تولید محصولات بخش میانی بشکه را به حداکثر برسانند.»

آنها افزودند: «از آنجا که حاشیه سود پالایش به‌شدت قوی است، سناریوی نزولی برای بازار نفت خام کمتر محتمل خواهد بود.»

یوجین لیندل، رئیس بخش فرآورده‌های پالایشی در شرکت مشاوره FGE NexantECA، هفته گذشته به بلومبرگ گفت: «حاشیه سود پالایشی جهانی در حدی نجومی قرار دارد.»

او ادامه داد: «پیامی که این وضعیت به کل سیستم پالایشی جهان می‌دهد ــ فارغ از محل قرارگیری پالایشگاه ــ این است که باید با حداکثر ظرفیت فعالیت کند.»

منبع: Oilprice