غول عربستان آچ مز شد ! | اقتصاد فارسی

فهرست محتوا

کاهش قیمت نفت؛ سایه سنگین بر درآمد اوپک پلاس

تغییر استراتژی؛ تمرکز فزاینده آرامکو بر توسعه عظیم گاز

تاثیر کاهش قیمت نفت بر روی ایران از سه بعد  اقتصادی، بودجه‌ای و ژئوپلیتیکی

 ۱. کاهش درآمدهای ارزی و فشار بر بودجه دولت

 ۲. رقابت طاقت‌فرسا در بازارهای آسیایی

 ۳. افزایش فشار بر بازار فرآورده‌ها

 ۴. تأثیر ژئوپلیتیکی و سیاسی

 جمع‌بندی کوتاه

شرکت آرامکوی عربستان،  بزرگترین صادرکننده نفت جهان، در سه‌ماهه سوم منتهی به ۳۰ سپتامبر، سودی بالغ بر ۱۰۱.۰۲ میلیارد ریال (معادل ۲۶.۹۴ میلیارد دلار) را ثبت کرد. این رقم، هرچند همچنان یک سود کلان محسوب می‌شود، اما نسبت به سود ۱۰۳.۴ میلیارد ریالی گزارش‌شده در مدت مشابه سال گذشته، نشان‌دهنده کاهشی جزئی در توان درآمدزایی این غول نفتی است. این نوسان در سودآوری، مستقیماً تحت تأثیر شرایط متغیر بازار جهانی انرژی در ماه‌های اخیر بوده است.

کاهش قیمت نفت؛ سایه سنگین بر درآمد اوپک پلاس

بازار جهانی نفت در اکتبر تحت فشار شدید انتظارات عرضه مازاد قرار گرفت. قیمت نفت خام برنت و همچنین نفت شاخص آمریکا، برای سومین ماه پیاپی، کاهشی بیش از ۲ درصد را تجربه کردند. این روند نزولی به اوج خود رسید تا جایی که در تاریخ ۲۰ اکتبر، قیمت‌ها به پایین‌ترین سطح خود در پنج ماه اخیر سقوط کردند. دلیل اصلی این افت، ترس از اشباع عرضه به دنبال حذف تدریجی محدودیت‌های تولید توسط اوپک پلاس و همچنین نگرانی‌های اقتصادی ناشی از تاثیر تعرفه‌های تجاری اعمال‌شده توسط آمریکا بود.

اوپک پلاس که وظیفه تأمین حدود نیمی از نفت مورد نیاز جهان را بر عهده دارد، در حال اجرای سیاست برداشتن محدودیت‌های داوطلبانه تولید است که سال‌ها برای حمایت از ثبات قیمت‌ها اعمال شده بود. با وجود این فشارها بر قیمت نفت، مدیرعامل آرامکو، امین ناصر، اعلام کرد که عملکرد سه‌ماهه سوم شرکت با ۲۸ میلیارد دلار سود خالص، از میانگین تخمین تحلیلگران (۲۶.۵ میلیارد دلار) فراتر رفت؛ این امر نشان می‌دهد که مدیریت هزینه‌ها و عملیات داخلی شرکت همچنان کارآمد است.

تغییر استراتژی؛ تمرکز فزاینده آرامکو بر توسعه عظیم گاز

در حالی که نوسانات کوتاه‌مدت بازار نفت ادامه دارد، آرامکو استراتژی بلندمدت خود را با تمرکز قوی بر بخش گاز متحول ساخته است. این شرکت اعلام کرد که هدف رشد ظرفیت تولید گاز قابل فروش خود در سال ۲۰۳۰ را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. هدف جدید، تولید گاز را به حدود ۸۰ درصد بالاتر از سطح سال ۲۰۲۱ می‌رساند؛ این میزان افزایش، چشم‌انداز قبلی (بیش از ۶۰ درصد رشد) را پشت سر می‌گذارد.

این افزایش ظرفیت به این معناست که آرامکو انتظار دارد کل تولید گاز و مایعات مرتبط آن تا سال ۲۰۳۰، به معادل تقریبی شش میلیون بشکه نفت در روز برسد. مدیرعامل آرامکو، امین ناصر، این استراتژی را تشریح کرد و گفت: «بخشی از این افزایش مربوط به توسعه گاز نامتعارف ما در منطقه جفوره است که توجه قابل توجهی از سرمایه‌گذاران جهانی را به خود جلب کرده است.» این تمرکز بر گاز، پاسخی استراتژیک به آینده گذار انرژی در جهان و کاهش وابستگی بلندمدت به نفت خام در سبد انرژی شرکت محسوب می‌شود.

تاثیر کاهش قیمت نفت بر روی ایران از سه بعد  اقتصادی، بودجه‌ای و ژئوپلیتیکی

 ۱. کاهش درآمدهای ارزی و فشار بر بودجه دولت

نفت همچنان بخش مهمی از درآمد ارزی ایران است، هرچند صادرات رسمی محدود شده است. وقتی قیمت جهانی نفت پایین می‌آید:

هر بشکه نفت فروخته‌شده ارزآوری کمتری دارد.

دولت با کسری بودجه بزرگ‌تری مواجه می‌شود چون بخش قابل توجهی از درآمد ریالی بودجه از محل فروش نفت به‌دست می‌آید.

ممکن است دولت برای جبران کسری، پایه پولی را افزایش دهد که اثر تورمی دارد.

 ۲. رقابت طاقت‌فرسا در بازارهای آسیایی

در پی افت قیمت‌ها، کشورهایی مانند عربستان، روسیه و حتی آمریکا (با نفت شیل) تخفیف‌های بیشتری به خریداران می‌دهند. ایران برای حفظ سهم بازار، به‌ویژه در چین، مجبور می‌شود:

تخفیف‌های بیشتری در فروش بدهد،

نفت را از طریق مسیرهای غیررسمی یا تهاتری عرضه کند که هزینه‌های لجستیکی و ریسک مالی را بالا می‌برد.

 ۳. افزایش فشار بر بازار فرآورده‌ها

وقتی قیمت فرآورده‌هایی مثل بنزین و گازوئیل جهانی پایین می‌آید،

صادرات فرآورده (از پالایشگاه‌های ایران) سود کمتری دارد،

و یارانه پنهان انرژی در داخل کشور سنگین‌تر به چشم می‌آید، چون قیمت جهانی پایین‌تر شده ولی نرخ داخلی همچنان ثابت است.

 ۴. تأثیر ژئوپلیتیکی و سیاسی

افت قیمت نفت معمولاً به نفع کشورهای مصرف‌کننده و به ضرر صادرکنندگان است. این یعنی:

دست کشورهای خریدار (مثل چین و هند) در چانه‌زنی با ایران بازتر می‌شود،

و احتمال کاهش نفوذ اقتصادی ایران در بازار جهانی انرژی وجود دارد تا زمانی که قیمت‌ها دوباره بالا برود.

 جمع‌بندی کوتاه

افت قیمت نفت و فرآورده‌ها یعنی: ارز کمتر، کسری بودجه بیشتر، رقابت سخت‌تر در صادرات، و فشار مضاعف بر سیاست‌های اقتصادی ایران. با این حال، اگر روند کاهش ادامه پیدا کند، در داخل کشور ممکن است انگیزه برای اصلاح یارانه انرژی و بهینه‌سازی مصرف نفت افزایش یابد—که در بلندمدت می‌تواند اثر مثبت ساختاری داشته باشد.

منبع:

مشرق

گسترش نیوز

صنعت و معدن

غول عربستان آچ مز شد !

انرژی

غول عربستان آچ مز شد !

کدخبر:
364072

پریا ابراهیمی

۱۴۰۴/۰۸/۱۳ ۲۰:۱۰:۲۸