یارانه ۱,۵۰۰ تومانی ابدی شد | پزشکیان بر سر دو راهی | اقتصاد فارسی

فهرست محتوا

سناریوی شوک قیمتی و سه نرخی شدن

مزایای عدالت محور “بنزین به ازای هر نفر”

انقلاب در سهمیه‌بندی

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی نهایی

یکی از موضوعات تکراری این روزهای فضای مجازی، مسئله افزایش قیمت بنزین و تکذیب فوری آن از سوی دولت است؛ موضوعی که همگان به معیوب‌بودن شرایط فعلی مصرف بنزین اذعان دارند، اما کاری در راستای اصلاح این رویه غلط انجام نمی‌دهند. پرونده بنزین روی میز دولت دارای سه گزینه اصلی است که هر یک تبعات اقتصادی و اجتماعی متفاوتی دارند.

سناریوی شوک قیمتی و سه نرخی شدن

این گزینه شامل افزایش قیمت بنزین با ایجاد سه نرخ در مصرف است. بر اساس این طرح، احتمالاً پله یارانه‌ای برابر با قیمت ۲,۵۰۰ تومانی، نرخ دوم معادل ۵,۰۰۰ تومان و قیمت نرخ آزاد با کارت سوخت جایگاه‌داران معادل ۱۰,۰۰۰ تومان خواهد بود؛ این اولین گزینه روی میز دولت است که به طرح بنزین سه نرخی نیز شناخته می‌شود.

گزینه دوم، افزایش ۵۰ درصدی قیمت بنزین در هر دو پله است که قیمت نرخ یارانه‌ای را به حدود ۲,۳۰۰ تومان و نرخ آزاد را به حدود ۵,۰۰۰ تومان می‌رساند و در مقابل، کارت جایگاه حذف شده و هر ساله با نرخ تورم افزایش قیمت بنزین خواهیم داشت.

مزایای عدالت محور “بنزین به ازای هر نفر”

دو طرح اول، یعنی افزایش قیمت بنزین یا بنزین سه نرخی، به دلیل عدم توجه به ماهیت مصرف و عدم بازدارندگی در کنترل مصرف بنزین (با سیگنال‌دهی ناقص قیمتی)، به مانند طرح گران‌کردن بنزین در سال ۱۳۹۸ هیچ نتیجه اصلاحی در مصرف نخواهد داشت و صرفاً هزینه تورمی جدیدی به اقتصاد اضافه می‌کند. در مقابل، طرح «بنزین به ازای هر نفر» (طرح سوم) ماهیت توزیع یارانه را تغییر می‌دهد و مزایای زیر را به همراه دارد:

توزیع عادلانه یارانه بنزین.

ایجاد انگیزه برای بهینه‌سازی اختیاری مصرف (کسب منافع بیشتر).

تفکیک مصرف صنعت حمل و نقل از مصرف شخصی.

انقلاب در سهمیه‌بندی

طرح بنزین به ازای هر نفر موجب می‌شود که به تمامی خودروهای فعال در صنعت حمل و نقل، یارانه سوخت جایگزین بنزین (CNG، LPG و برق) تعلق گیرد. در این مدل، هر فرد ماهانه سهمیه مشخصی (معادل یک لیتر در روز) اعتبار انرژی دریافت می‌کند. این اعتبار به جای بنزین، به کد ملی واریز می‌شود.

در این ساختار، هر ایرانی به اندازه مصرف متعارف خود (ماهانه ۳۰ لیتر برای یک نفر) بنزین یارانه‌ای دریافت می‌کند که در صورت عدم مصرف، قابل فروش در بورس انرژی به قیمت نزدیک به آزاد خواهد بود. این سازوکار، به جای یارانه نقدی که با تورم کاهش می‌یابد، ارزش را حفظ کرده و انگیزه اقتصادی برای بهینه‌سازی مصرف را فراهم می‌کند.

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی نهایی

اجرای کامل طرح بنزین به نفر، دولت را از نقش‌آفرینی قیمتی در بازار بنزین خارج می‌کند؛ قیمت نهایی بین مردم تعیین شده و یارانه ۱,۵۰۰ تومانی ثابت می‌ماند. این طرح دو اثر مهم دارد: اولاً، صنعت حمل و نقل با سوخت جایگزین ادامه کار می‌دهد و دوماً، اقشار فاقد خودرو (که حدود نیمی از جمعیت هستند) به طور مستقیم ذی‌نفع می‌شوند؛ به طوری که یک خانواده پنج نفره فاقد خودرو می‌تواند ماهانه میلیون‌ها تومان درآمد مازاد تنها از محل فروش سهمیه بنزین خود کسب کند. در نهایت، این رویکرد باعث کاهش شدید سفرهای تک‌سرنشینی، کاهش آلودگی و بهبود ضریب جینی و عدالت در توزیع یارانه خواهد شد. همچنین با آزاد شدن صادرات بنزین در گام نهایی، قاچاق سوخت نیز به پایان می‌رسد.

منبع:

جوان

گسترش نیوز

صنعت و معدن

یارانه ۱,۵۰۰ تومانی ابدی شد | پزشکیان بر سر دو راهی

انرژی

یارانه ۱,۵۰۰ تومانی ابدی شد | پزشکیان بر سر دو راهی

کدخبر:
362705

پریا ابراهیمی

۱۴۰۴/۰۷/۲۳ ۰۹:۵۰:۵۸