تئاتر کودک همدان| «اوکاپی»؛ روایتی نمایشی از دوستی و پذیرش تفاوت‌ها | اقتصاد فارسی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، نمایشی که نام خود را از جانوری کمیاب و خجالتی گرفته است؛ اوکاپی، پستانداری علف‌خوار و نادر که تنها در جنگل‌های بارانی کنگو زندگی می‌کند و به «روح جنگل» شهرت دارد. این حیوان که خویشاوند نزدیک زرافه اما با قامتی کوتاه‌تر و پاهایی راه‌راه شبیه گورخر است، به دلیل ویژگی‌های خاص و زندگی انفرادی، الهام‌بخش سازندگان این نمایش شده است.

نمایش با صحنه تولد اوکاپی آغاز می‌شود؛ حیوانی که با توسعه شهرسازی در زیستگاهش از خانواده جدا می‌ماند و تنهایی و دلتنگی او محور بخش‌های ابتدایی داستان را شکل می‌دهد. ماه، یار و همدم اوکاپی، او را تشویق می‌کند تا در «مدرسه جنگل» شرکت کرده و برای خود دوستان تازه پیدا کند.

در مدرسه جنگل، پرفسور گوزن جشن پاییزی را برپا می‌کند؛ جشنی که در آن هر حیوان باید توانمندی ویژه‌اش را به نمایش بگذارد؛ از رقص فلامینگو گرفته تا آواز طوطی، قدرت اسب آبی، تغییر رنگ آفتاب‌پرست و تلاش زرافه برای کسب دانش. با این حال، حیوانات حاضر با وجود تفاوت‌هایشان حاضر به تشکیل گروه نمی‌شوند و هر یک تنها تمرین می‌کنند.

اوکاپی که مهارتی برای ارائه ندارد، از سوی دیگر توسط حیوانات نیز پذیرفته نمی‌شود و سرانجام ناامیدانه در کنار برکه به گریه می‌نشیند. اما در نقطه اوج داستان، جوجه‌تیغی که خود نیز به دلیل تیغ‌هایش از دوستی محروم بوده است، به کمک اوکاپی می‌شتابد. این دو، با وجود تفاوت‌های ظاهری و درونی، پیوندی صادقانه شکل می‌دهند و تصمیم می‌گیرند در مسابقه پاییزی شرکت کنند.

هرچند تنها تیم حاضر در رقابت بودند، اما با ایستادن کنار یکدیگر و نمایش اتحاد، جایزه ویژه این مسابقه را از آن خود کردند و آن را میان سایر حیوانات تقسیم کردند. این رفتار آنان سبب شد دیگران نیز اهمیت دوستی، همدلی و پذیرش تفاوت‌ها را درک کنند.

نمایش «اوکاپی» با هدف آموزش دوستی، پذیرش دیگری و تقویت همزیستی مسالمت‌آمیز در میان کودکان و نوجوانان اجرا می‌شود و پیام اصلی آن، ارزشمند بودن تفاوت‌ها و ضرورت کنار هم بودن است.

روایتی از شکل‌گیری و مسیر نمایش «اوکاپی»

نمایش «اوکاپی» که این روزها در سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان روی صحنه است، حاصل تجربه‌ زیسته‌ یک کارگردان و معلم تئاتر است؛ تجربه‌ای که از دل ارتباط مستقیم با کودکان شکل گرفته و به اثری تبدیل شده که محور اصلی آن «دوستی و مهارت‌های ارتباطی» است.

دانش‌آموخته تئاتر عروسکی دانشگاه تهران و فعال حوزه تئاتر کودک و نوجوان، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در همدان، درباره روند شکل‌گیری این اثر تشریح کرد: ایده اولیه «اوکاپی» از مشاهده نیازهای واقعی کودکان در کلاس‌های آموزشی به وجود آمده است. طی سال‌های اخیر، مسئله ارتباطات بین کودکان، از نحوه دوست‌یابی گرفته تا مشکلات توجه، حسادت یا روابط چند‌جانبه، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های روانی و اجتماعی تبدیل شده و همین موضوع او را به سمت ساخت نمایشی با محوریت دوستی سوق داده است.

زهرا ناظری، با همکاری نویسنده آقای ملک‌محمودی متن نمایش را توسعه داد؛ متنی که نخستین بار در جشنواره تهران مبارک اجرا شد و پس از آن در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با استقبال گسترده مخاطبان روبه‌رو شد. اوکاپی چهار ماه اجرای عمومی موفق را تجربه کرده و همچنان درخواست‌هایی برای ادامه اجراهایش وجود دارد.

گزینش عوامل؛ از سنخیت حرفه‌ای تا سلامت اخلاقی گروه

وی تأکید کرد: انتخاب عوامل کاملاً آگاهانه و حساسیت‌برانگیز بوده است. گروهی که برای کودکان کار می‌کند، باید از درون صلح، احترام متقابل و سلامت ارتباطی را بازتاب دهد؛ چرا که مخاطب کودک انرژی صحنه و خلق‌وخو را به دقت دریافت می‌کند. 

کارگردان این نمایش، با همین نگاه، عروسک‌گردانان و عوامل حرفه‌ای همچون خانم زرگر، آقای شیبانی، آقای حاجی‌آقاجانی، خانم علی‌پناهی صفامنش و همچنین آرین ناصری‌مهر (در نقش معلم) را انتخاب کرده است؛ افرادی که به گفته او هم مهارت دارند و هم به اصول اخلاقی در کار کودک پایبندند.

کیفیت هنری؛ سرمایه‌گذاری برای نسل آینده

ناظری معتقد است کودک امروز، مخاطبی هوشمند و آشنا با مدیوم‌های تصویری متنوع است؛ بنابراین تئاتری که برای او اجرا می‌شود باید در بالاترین سطح کیفیت باشد. او توضیح می‌دهد که از بهترین طراحان، متریال‌ها، موسیقی‌دانان و ایده‌پردازان برای شکل‌گیری اوکاپی استفاده کرده است و این هزینه‌ها را سرمایه‌گذاری برای ساختن آینده می‌داند.

پیام اصلی «اوکاپی»

به گفته کارگردان، نمایش بر این پیام تأکید دارد که با دوستی، تعامل و کنار هم بودن می‌توان جهان بهتری ساخت.ناظری ضمن قدردانی از مخاطبان و همراهان نمایش، اجرای «اوکاپی» در جشنواره همدان را فرصتی دوباره برای گفتگو با کودکان و نوجوانان و انتقال مفاهیم انسانی به آنان توصیف کرد.

اوکاپی؛ نمایشی درباره دوستی، تفاوت و مهارت‌های ارتباطی در همدان

 بازیگر این نمایش، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، ما درباره مضمون نمایش گفت: قصه اوکاپی بر مسئله ارتباط در حوزه خردسالان و کودکان تأکید دارد. امروز در مدرسه‌ها چالش بزرگی به نام مهارت دوستیابی وجود دارد؛ مهارتی پرورشی که زمان‌بر است و بازدهی دیرهنگام دارد. ما تلاش کردیم با استفاده از نظر مشاوران، در قالب داستان، راهکارهایی قابل‌لمس برای بچه‌ها ارائه کنیم.

آرین ناصری‌مهر، افزود: شخصیت اصلی نمایش حیوانی واقعی به نام اوکاپی است که در آفریقا زندگی می‌کند و ترکیبی میان زرافه و گورخر به نظر می‌رسد. همین ظاهر متفاوت باعث می‌شود دیگر حیوانات او را نشناسند، از او دوری کنند و حتی رفتار خشونت‌آمیز نشان دهند. روایت ما این است که او چطور می‌تواند در چنین شرایطی دوست پیدا کند و دیگران چگونه متوجه اشتباهشان می‌شوند.

وی همچنین درباره بازخورد کودکان گفت: نکته‌هایی که از دانش‌آموزان شنیدیم برای‌مان بسیار ارزشمند بود. مثلا چند دانش‌آموز که چندبار به دیدن نمایش آمده بودند، به ما گفتند فهمیده‌اند بسیاری از رفتارهای تند یا قضاوت‌های دیگران ریشه در درون خود آنها دارد و نباید آن را به خودشان نسبت دهند. اینکه یک کودک کلاس دومی چنین بینشی پیدا کند، برای ما فوق‌العاده بود.

به گفته بازیگر این نمایش، کودکان همچنین دریافته‌اند که قرار نیست همه مثل هم فکر یا رفتار کنند؛ درسی ساده اما مهم که «اوکاپی» تلاش می‌کند آن را با زبان قابل‌فهم برای دانش‌آموزان منتقل کند.

این اثر نمایشی، با استفاده از نمادپردازی حیوانات مدرسه جنگل، تلاش دارد به مخاطب کودک و نوجوان نشان دهد که هر موجودی حتی اگر متفاوت و ناشناخته باشد، توانایی درخشش دارد. حضور حیواناتی با توانمندی‌های گوناگون و تضادهایی که میان آن‌ها ایجاد می‌شود، بستری برای شکل‌گیری پیام اصلی نمایش است که هیچ‌کس کامل نیست و هیچ‌کس بی‌ارزش هم نیست؛ جمع شدن تفاوت‌هاست که یک جامعه زیبا و پیشرو می‌سازد.

این نمایش با ریتمی نرم و قابل‌فهم، پیام‌های کلیدی چون همکاری، همدلی و اهمیت اجتماعی‌بودن را بدون شعارزدگی منتقل می‌کند.

انتهای پیام/