صنعت سنگ ایران در آستانه فروپاشی/ ‌‌چراغ معادن را دولت خاموش کرد/ صادرات سنگ ‌بی‌جان شد‌! | اقتصاد فارسی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، آذربایجان غربی‌ با 184 معدن فعال ‌که بیش از 4 هزار نفر در این معادن در حال فعالیت هستند از مهم ترین استان های صنایع معدنی در کشور به شمار می رود طبق گفته مسئولین صنعت سنگ ساختمانی ایران، یکی از ظرفیت‌های کلیدی در حوزه اقتصاد غیرنفتی کشور است؛ اما در سال‌های اخیر، مجموعه‌ای از تصمیمات نادرست، قوانین متناقض، تحریم‌های بین‌المللی، رکود داخلی و بی‌توجهی به صنایع کوچک، این صنعت را به حاشیه رانده است.

آذربایجان غربی با دارا بودن ذخایر گسترده و معادن متنوع سنگ‌های تزئینی و ساختمانی، می‌تواند یکی از قطب‌های مهم صادراتی منطقه باشد، اما فعالان این حوزه می‌گویند که سیاست‌های خود تحریمی، مسیر رشد و صادرات را مسدود کرده است.

تحریم های داخلی و خارجی، چند نرخی بودن نرخ ارز، پیمان سپاری ارزی، افزایش ناگهانی هزینه های حمل و نقل، چالش ای محلی، عدم اشرافیت تیم های مذاکره کننده به قوانین کشورهای هدف، مشکلان مابع طبیعی از مهم ترین مسایلی است که صنعت مهم سنگ های تزئینی را با مشکلات مواجه کرده است.

به گفته فعالان این بخش؛ چندنرخی بودن ارز و محدودیت‌های ارزی، سبب شده فعالان اقتصادی ماه‌ها برای گشایش اعتبار و واردات تجهیزات منتظر بمانند، در حالی‌ که با اصلاح قوانین و تک‌نرخی شدن ارز، امکان جذب سرمایه و توسعه تولید در کشور فراهم خواهد شد

همچنین، افزایش بیش از 50 درصدی هزینه حمل و نقل سنگ طی ماه های گذشته، صادرات این محصول را غیرقابل توجیه کرده و سهم ایران در بازارهای جهانی را به شدت کاهش داده است به گونه ای که افزایش بیش از 50 درصدی هزینه های حمل و نقل  تا جایی که گفته می‌شود  هزینه حمل سنگ از قیمت فروش آن هم پیشی گرفته است موضوعی که صادرات سنگ ایرانی به بازارها را غیر‌قابل توجیه کرده و باعث شده که  از 70نوع سنگی که در رقابت با سنگ‌های کشورهای رقیب وجود دارد، تنها 20‌سنگ در ایران توجیه صادراتی داشته باشند.

البته تحریم از موانع صادرات ایران است. این در حالی است که در شرایط فعلی صادرات غیرنفتی یکی از مهم‌ترین شریان‌های کالبد اقتصادی کشور است که این معضل نیازمند مدیریت ارگان‌های ذی‌ربط و کنترل موثر و سریع است.

در همین راستا، سعید ریماز، مدیرعامل کنسرسیوم صادرات سنگ آذربایجان غربی و از صادرکنندگان نسل جدید کشور، در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرنگار تسنیم، ضمن نقد سیاست‌های ارزی و ساختاری دولت، از موانع توسعه صنعت سنگ، پیامدهای تحریم، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، رکود بازار مسکن و راهکارهای اصلاح این وضعیت سخن گفته است.

*50 درصد معادن استان در اختیار سنگ‌های ساختمانی است

سعید ریماز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه امروز نزدیک به 50 درصد معادن استان، معادن سنگ‌های ساختمانی هستند، گفت:امروز بیشترین میزان اشتغال‌زایی‌های معدنی در سطح استان نیز در زمینه معادن سنگ‌های ساختمانی است.

وی با بیان اینکه در تمام کشورها، صنایع کوچک بیشترین اهمیت را برای دولت‌ها و حکومت‌ها دارند، افزود: معادن بزرگ در آماردهی برای مسئولان خوشایند است اما این مسئله ناشی از ناآگاهی همان مسئولان است؛ چراکه در تمام دنیا، صنایع بزرگ میزان اشتغال‌زایی نسبت به حجم سرمایه گذاری  پایین‌تری دارندو بر همین اساس، در صنایع کوچک همچون صنایع سنگ، به‌دلیل مصرف سرمایه کمتر، اشتغال‌زایی بیشتری وجود دارد.

این صادرکننده سنگ‌های ساختمانی ادامه داد: به‌دلیل بالا بودن میزان اشتغال‌زایی در مقایسه با سرمایه‌گذاری انجام‌شده، در کشورهای توسعه‌یافته، صنایع کوچک جایگاه ویژه‌ای دارند گرچه از نظر مالی ممکن است به ضرر دولت باشند، اما به‌دلیل مسائل اجتماعی و سیاسی و نقش مهمشان در اشتغال، مورد حمایت‌اند.

*قوانین دست‌وپاگیر و چالش‌های محلی

ریماز با بیان اینکه غفلت‌های ناشی از مشکلات محلی، عدم توجیه افراد محلی و بی‌توجهی دولت نسبت به تعهدات قانونی از مهم‌ترین مشکلات معادن است، گفت: مطابق قانون، دولت باید بخشی  از منافع معادن را به توسعه محل وجود معدن اختصاص دهد، اما این مسئله عملی نشده و همین امر باعث افزایش نارضایتی‌ها شده است به همین دلیل، در معادن سنگ‌های ساختمانی شاهد عدم پیشرفت هستیم.

وی افزود:سنگ‌های ساختمانی ظرفیت بالایی برای پیشرفت دارند، اما موانع یادشده و همچنین قوانین منابع طبیعی از مهم‌ترین موانع دست‌وپاگیر هستند. البته باید گفت تاکنون بیشترین آزار و اذیت را معدن‌کاران آذربایجان غربی از مسئولان داشته‌اندقوانین منابع طبیعی امروز سلیقه‌ای است و مدیران نظارتی با تغییر سلیقه مدیران اجرایی، مسیر فعالیت را سخت‌تر کرده‌اند.

ریماز با بیان اینکه کارشناسان ادارات مربوط، جسارت تفسیر قانون به نفع متقاضی را ندارند و در حاشیه امن خود مانده‌اند، گفت: این مسئله متقاضیان را با مشکلات متعدد روبه‌رو کرده است.

*خام‌فروشی؛ سیاست نادرست و نگاه غلط

وی افزود: سیاست‌مداران خام‌فروشی مواد معدنی را مسئله‌ای منفی جلوه داده‌اند، اما باید بدانیم که نیاز بازار تعیین‌کننده است امروز بزرگ‌ترین صادرکنندگان سنگ‌آهن خام، سنگ مس خام و دیگر مواد معدنی خام دنیا، کشورهای پیشرفته هستند فرآوری مواد معدنی هزینه‌های پنهان بسیار بالایی دارد و در شرایط فعلی، بسیاری از کارخانجات فرآوری، توجیه اقتصادی ندارند.

*بلوک سنگ خام نیست

ریماز افزود: کوپ استخراجی از معدن سنگ خام نیست، زیرا درصد بالایی از عملیات تولید در همان معدن انجام می‌شود. سنگ ساختمانی ماهیتی متفاوت از سایر مواد معدنی دارد و نمی‌توان آن را خام‌فروشی نامید.

ریماز در ادامه گفت: چیزی به نام سنگ خام وجود ندارد خام‌فروشی در ذات خود الزاماً منفی نیست؛ مهم این است که زنجیره ارزش در کجا توجیه اقتصادی دارد. اگر سیاست‌ها به‌درستی تنظیم شوند و رویکرد ما در قبال صادرات مواد معدنی تغییر کند، می‌توان شاهد افزایش تاب‌آوری اقتصادی و توسعه زنجیره‌های پایین‌دستی در کشور بود.

ریماز،با تأکید بر اینکه خام‌فروشی نباید به‌صورت کلی منفی تلقی شود، اظهار داشت: در هر حلقه از زنجیره تولید، ماده اولیه ممکن است برای حلقه بعدی خام محسوب شودبنابراین، تعریف خام‌فروشی باید متناسب با جایگاه حلقه در زنجیره بازبینی شود.

*تحریم‌ها و رکود؛ دو تیغه برنده علیه تولید

ریماز با بیان اینکه تنها ترکیه به دلیل شباهت زمین‌شناسی  در این زمینه رقیب ایران محسوب می شود، تصریح کرد: تحریم‌ها باعث شده سرمایه‌گذاران از ورود به ایران خودداری کنند آنان ترجیح می‌دهند با هزینه بیشتر از ترکیه خرید کنند تا از ترس تحریم شدن و از دست دادن بازار های بین المللی، وارد بازار ایران نشوند.

مدیرعامل کنسرسیوم صادرات سنگ آذربایجان غربی گفت: صنعت سنگ کشور در سال‌های اخیر با رکود عمیق ناشی از بحران بازار مسکن روبه‌رو بوده است؛ رکودی که احتمالاً تا پایان برنامه هفتم توسعه ادامه خواهد یافت. این وضعیت باعث تعطیلی بسیاری از معادن و کارخانه‌های فرآوری سنگ شده است.

*پای پیمان‌سپاری ارزی بر گلوی صادرات

ریماز با انتقاد از عملکرد دولت در زمینه حمایت از صادرکنندگان گفت: بیشترین آسیب را از خودتحریمی‌ها خورده‌ایم پیمان‌سپاری ارزی نفس صادرات را بریده است دولت‌ها قدر صادرکنندگان را نمی‌دانند همچنین درمذاکرات اقتصادی در سطح بین الملل نیز ضعیف هستیم.

مدیرعامل کنسرسیوم صادرات سنگ آذربایجان غربی، افزود: مقامات دولتی نسبت به قوانین کشور های هدف اشرافیت بالایی ندارند امروز کشور بدون صادرکننده و کشور بدون پشتوانه صادرکننده به پیشرفت و توسعه دست نخواهد یافت.

صادرکننده سنگ های ساختمانی،با اشاره به مشکلات پیمان سپاری ارزی در صادرات سنگ های ساختمانی و مواد معدنی، خاطرنشان کرد: :پیمان سپاری ارزی یک سیاست اشتباه است و حتی خود دولت امروز در بازگردانی ارز صادرات به کشور دچارمشکل است. امروز در صورت انجام صادرات با کارت بازرگانی خود باید 30 درصد اصل سرمایه خود را در اختیار دولت قرادهم همین موضوع باعث فلج شدن صادرات سنگ های تزئینی و سوق دادن صادر کنندگان به کانال های غیر شفاف شده است.

وی افزود: نظام ارزی چند‌نرخی، نبود ارتباط بانکی و الزام فروش ارز با نرخ دستوری انگیزه صادرات را از بین برده است. نتیجه این سیاست‌ها، رشد بازار غیررسمی و فساد اداری است.

*الزام صادرکنندگان به فروش ارز با نرخ پایین‌تر

وی، عنوان کرد: حوزه تجارت خارجی، نظام ارزی چندنرخی، نبود ارتباط بانکی با جهان، و الزام صادرکنندگان به فروش ارز با نرخ پایین‌تر از بازار آزاد در سامانه‌های رسمی، نه‌تنها انگیزه صادرات را کاهش داده، بلکه عملاً بسیاری از آن‌ها را در معرض ریسک‌های جدی و برخوردهای تعزیراتی قرار داده است.

ریماز با بیان اینکه در اغلب کشورهای جهان، فعالان اقتصادی به‌راحتی می‌توانند ارز حاصل از صادرات را به سیستم بانکی وارد کرده، ادامه داد: اما در ایران، این فرآیندها چنان پرهزینه و پرریسک‌اند که عملاً افراد را به بازارهای غیررسمی و زیرزمینی سوق می‌دهند نتیجه این رویکرد، کاهش درآمد دولت است.

ریماز گفت: افزایش چند برابری  هزینه حمل‌ونقل طی ماه‌های اخیر صادرات سنگ را غیرقابل‌توجیه کرده است. امروز هزینه حمل از قیمت فروش پیشی گرفته است و این مساله باعث شده سنگ های لوکس ایرانی قابلیت صادرات داشته باشند.

وی، باتاکید براینکه امروز صادرات سنگ های ساختمانی حال خوشی نداشته و از شرایط مطلوبی برخوردار نیست، افزود: عامل اصلی چنین وضعتی سیاست‌های غلط و تصمیمات غیرکارشناسی و سلیقه ای در این صنعت است.

*تغییرات نا‌گهانی قیمت سنگ‌های ساختمانی  در بازار‌های جهانی

وی، با بیان اینکه این افزایش قیمت ها باعث افزایش قیمت نهایی فروش سنگ در بازار های جهانی می شود ، تاکید کرد: این اتفاق عملا سهم زیادی از صادرات سنگ‌های ایران به بازارها را غیر قابل توجیه کرده است و بدین ترتیب عملا به جز تعداد خاصی از سنگ‌های لوکس و خاص ایرانی، صادرات الباقی سنگ‌ها  به دلیل وجود سنگ مشابه در کشورهای رقیب به خصوص ترکیه با داشتن قیمت‌های پایین‌تر و کیفیت مشابه ، ارتباطات بانکی و عدم تحمل تحریم‌ها   متوقف شده است.

وی با بیان اینکه رفتار غیر حرفه ای تولیدکنندگان و  تغییرات نا گهانی قیمت سنگ های ساختمانی  در بازار های جهانی موجب بی اعتمادی در بازار ها و در نتیجه عدم خرید آنها از سنگ های ایرانی می شود، ادامه داد: تحریم از موانع صادرات ایران است و اصلاح قوانین ارزی ، رفع تحریم ها و ایجاد ارتباطات بین‌المللی لازمه نجات صنعت سنگ است.

ریماز  افزود: در شرایط برابر و قیمت‌های برابر بین ایران و ترکیه، خریداران خارجی معامله با ترکیه را ترجیح می‌دهند؛ زیرا تبادل پول و کالا با آن کشور آسان‌تر است. در نمایشگاه‌های خارجی نیز ایران حضور بسیار ضعیفی دارد.

وی گفت: دنیا در حال تغییر است و شاید در آینده دیگر متقاضی سنگ وجود نداشته باشد. باید تا زمانی که تقاضا هست از این فرصت استفاده کرد. پرسلن، سرامیک و کاشی‌ها به دلیل ارزانی، تهدیدی جدی برای صنعت سنگ هستند. شعار نگه‌داشت منابع برای آیندگان در این صنعت کاربردی ندارد؛ شاید در آینده اصلاً تقاضایی برای این مواد نباشد.

انتهای پیام/