اتهامات علیه نهضت جنگل ساخته اتاق‌های قدرت پهلوی بود/ بهره‌گیری میرزا از نخبگان ایرانی و تحصیل‌کردگان جهان | اقتصاد فارسی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از فومن، فریدون شایسته، استاد و پژوهشگر تاریخ، در دومین همایش علمی و فرهنگی «نقش فومنات در نهضت جنگل» که در سالن اجتماعات دانشکده فنی فومن برگزار شد، با اشاره به اهمیت انتشار آثار تازه در حوزه تاریخ محلی و نهضت جنگل اظهار کرد: اگر خاطرات «امان‌الله سنجش» در سال 1402 منتشر نمی‌شد، امروز بسیاری از اطلاعات مربوط به نقش روستاها و چهره‌های منطقه در نهضت جنگل در دسترس نبود.

وی با بیان اینکه این مجموعه از دقیق‌ترین اسناد درباره فعالیت‌های مردم فومنات در جریان نهضت جنگل است، افزود: در این کتاب 59 بار از منطقه فومنات یاد شده و اسامی متعدد از چهره‌هایی که در نهضت حضور داشتند ثبت شده و تنها نام ماسوله 21 بار آمده و از شهدای این روستا نیز مستندات دقیقی وجود دارد.

شایسته در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به وضعیت آموزش زنان در دوره قاجار و سال‌های شکل‌گیری نهضت جنگل بیان کرد: در آن زمان آموزش رسمی برای زنان عمومیت نداشت و تنها دخترانی که به دربار و خاندان‌های وابسته نزدیک بودند در مکتب‌خانه‌هایی که توسط همان خاندان‌ها اداره می‌شد، امکان خواندن و نوشتن پیدا می‌کردند، در منابع رسمی نهضت جنگل نیز اسمی از زنان دیده نمی‌شود، هرچند نقش آنان در پشت‌صحنه انکارناپذیر است.

استاد و پژوهشگر تاریخ سپس به 2 زن اثرگذار در نهضت جنگل اشاره کرد و گفت: متأسفانه به دلیل نگاه منفی برخی منابع، این نقش‌ها به‌درستی ثبت نشده است.

وی با اشاره به نقل‌قول‌هایی از «ابراهیم فخرایی» و برخی نویسندگان معاصر، افزود: در مواردی ضدیت یا نگاه شخصی نویسندگان باعث شده تصویر درستی از نقش زنان یا برخی نیروهای مردمی ارائه نشود.

این پژوهشگر در ادامه به یکی از ناگفته‌های تاریخی درباره بخش‌های فومنات اشاره کرد و گفت: در روایت‌های کمتر شنیده‌شده، 150 تن ابریشم از سوی کمپانی‌ها برای کمک به تأمین هزینه‌های نهضت جنگل ارسال شده؛ اما این اسناد کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

شایسته با اشاره به دیدگاه‌های زنده‌یاد «ناصر مسعود صادق» درباره حاج احمد، تصریح کرد: هرچند برخی منابع نسبت به حاج احمد نگاه انتقادی دارند، اما اسناد موجود نشان می‌دهد که او در روزهای نخست جنگ جهانی اول، با خرید سلاح از آلمان و عثمانی، امکانات لازم را برای تداوم مقاومت جنگلی‌ها فراهم کرده است. این موضوع واقعیتی تاریخی است که باید به آن توجه شود.

وی با انتقاد از بی‌توجهی به تاریخ‌پژوهی در گیلان بیان  کرد: متأسفانه در گیلان به حوزه تاریخ و اسناد محلی توجه کافی نشده است، اکنون 216 دبیر تاریخ در استان حضور دارند، اما هنوز پژوهش‌های عمیق درباره نقش مردم منطقه در مشروطه و نهضت جنگل انجام نشده است.

استاد و پژوهشگر تاریخ با اشاره به تلاش خود و همکارانش برای مستندسازی نقش مردمی در این جنبش تصریح کرد: با کمک دوستانی مانند آقای محمودی، آقای منصوری و دیگر پژوهشگران توانستیم کتاب‌هایی درباره اسماعی، نقش روستاها و معرفی شخصیت‌هایی چون دکتر ابوالقاسم فربد لاهیجانی ـ وزیر بهداری نهضت جنگل که تحصیل‌کرده فرانسه بود ـ منتشر کنیم؛ شخصیتی که با وجود جایگاه مهمش کمتر شناخته شده بود.

شایسته بخش دیگری از سخنانش را به فضای مجازی و گسترش ادعاهای غیرمستند درباره نهضت اختصاص داد و افزود: هیچ کنترل و منبع معتبر در فضای مجازی وجود ندارد، نهضت جنگل به‌ناحق متهم به تسویه و اقدامات غیرقانونی شده که این اتهامات نخستین بار توسط یکی از نخست‌وزیران دوره رضاخان مطرح شد؛ دوره‌ای که دشمنی با میرزا کوچک‌خان و یارانش آشکار بود.

وی با اشاره به سرکوب نیروهای مردمی پس از پایان نهضت بیان کرد: 27 تن از بهترین فرزندان گیلان در دوره پهلوی اول قربانی همین فضای سیاسی شدند؛ از جمله آیت‌الله سید عبدالوهاب ضیافلی، شیخ علی علم‌الهدی و میرزا حسین‌زاده که فردی چهارزبانه و صاحب مغازه بود، این افراد تنها به خاطر نگهداری نشریات مربوط به شوروی و جنگل تحت فشار قرار گرفتند.

استاد و پژوهشگر تاریخ با استناد به روایت‌های شاهدان عینی از جمله نویسنده کتاب «جنگل و شوروی»، تأکید کرد: این اسناد نشان می‌دهد بسیاری از اتهامات درباره وابستگی نهضت جنگل به شوروی نادرست و ناشی از فضای سیاسی آن دوره بوده است.

شایسته با قدردانی از برگزارکنندگان همایش گفت: امیدوارم این نشست‌ها پربارتر و با حضور مخاطبان بیشتری برگزار شود، روزنامه‌نگاران نیز باید در روایت تاریخ دقت کنند و اجازه ندهند شایعات فضای مجازی جای حقیقت را بگیرد، همه ما فرزندان میرزا کوچک‌خان هستیم و وظیفه داریم جوانان را به شناخت این میراث پرافتخار تشویق کنیم.

انتهای پیام/