مرز روستا و صنعت در شهر گلستان باید روشن شود | اقتصاد فارسی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بهارستان، در غرب شهرستان بهارستان، جایی میان توسعه صنعتی و زیست روستایی، بخش گلستان با روستاهایی چون ریه و امامزاده باقر به‌خوبی تضاد میان صنعت و سنت را به نمایش گذاشته است. در یک سو، کارگاه‌ها و کارخانه‌های شهرک صنعتی بهاریه هر روز به وسعت خود می‌افزایند و در سوی دیگر، بافت روستایی و فرهنگی مردم هنوز درگیر حفظ هویت و آرامش دیرینه خویش است.

افزایش تردد کامیون‌ها، آلودگی هوا، فشار بر زیرساخت‌های روستایی و تغییر کاربری زمین‌ها از چالش‌هایی است که ساکنان این منطقه با آن مواجه‌اند. در عین حال، اشتغال گسترده جوانان در کارخانه‌های اطراف، کاهش بیکاری و شکل‌گیری بازارچه‌های محلی نشانه‌هایی از تغییر الگوی معیشت در این روستاهاست؛ تغییری که فرصت و تهدید را هم‌زمان در خود دارد.

به مناسبت روز ملی روستا و عشایر، خبرنگار تسنیم در گفت‌وگویی تفصیلی بامحمدرضا ردایی، بخشدار گلستان شهرستان بهارستان، به سراغ واقعیت‌های این تغییر رفته است، از وضعیت اشتغال در ریه تا برنامه‌های بخشداری برای حفظ محیط زیست، از توسعه گردشگری مذهبی در امامزاده باقر تا تشکیل شورای سلامت اجتماعی روستاها، گفت‌وگویی درباره آینده‌ای که در آن، صنعت و روستا ناگزیرند در کنار هم نفس بکشند.

مشروح گفت‌وگو به شرح زیر است.

تسنیم: آقای بخشدار، روستای ریه در مجاورت شهرک صنعتی بهاریه قرار دارد؛ این همجواری چه فرصت‌ها و چه تهدیدهایی برای مردم این روستا ایجاد کرده است؟

روستای ریه در سرشماری سال 95 دارای حدود  یکهزار و 532 نفر جمعیت ایرانی و نزدیک به  یکهزار و 795 نفر اتباع خارجی بود. این روستا در مجاورت دو شهرک صنعتی بزرگ بهاریه و قلعه قرار دارد که این مجاورت هم فرصت‌های قابل توجهی برای توسعه اقتصادی و اشتغال ایجاد کرده و هم تهدیدهایی را برای زندگی روستاییان به همراه آورده است.

از فرصت‌های این همجواری می‌توان به تأمین مواد اولیه برای کارگاه‌ها و تولیدی‌های کوچک داخل روستا اشاره کرد، از جمله صنعت صندلی‌سازی، مبل‌سازی و یونولیت‌های ساختمانی که عمدتاً مواد اولیه آن از شهرک‌های صنعتی تأمین می‌شود. این همسایگی باعث رونق اقتصادی و افزایش رفت‌وآمدهای تجاری در روستا شده و حتی به رشد مغازه‌های محلی و فروشگاه‌های خدماتی کمک کرده است.

اما در کنار این فرصت‌ها، تهدیدهایی نیز وجود دارد. مهم‌ترین آن‌ها افزایش قیمت زمین و املاک، آلودگی هوا ناشی از فعالیت‌های صنعتی، تردد کامیون‌ها و وسایل نقلیه سنگین در مسیرهای روستایی و ترکیدگی مکرر لوله‌های آب شرب بر اثر لرزش و ترافیک سنگین است. همچنین سوزاندن ضایعات چوب و مواد شیمیایی در برخی کارگاه‌ها بوی نامطبوع و آلودگی شدیدی ایجاد کرده است. از سوی دیگر، افزایش سگ‌های ولگرد در اطراف شهرک صنعتی نیز مشکلاتی برای اهالی به وجود آورده که دهیاری ناچار است ماهانه هزینه‌هایی برای جمع‌آوری و کنترل آن‌ها صرف کند.

تسنیم: آیا اشتغال جوانان روستای ریه در شهرک صنعتی بهاریه واقعاً محقق شده یا نیروهای غیربومی سهم بیشتری از فرصت‌های شغلی دارند؟

خوشبختانه باید بگویم که در این زمینه، شرایط ریه نسبت به بسیاری از روستاهای دیگر مطلوب‌تر است. با وجود دو شهرک صنعتی فعال در نزدیکی روستا، حدود 99 درصد از جوانان این روستا در همان شهرک‌ها مشغول به کار هستند و می‌توان گفت عملاً پدیده بیکاری در ریه بسیار محدود است. این مسئله نه‌تنها باعث افزایش درآمد خانوارها شده بلکه موجب کاهش مهاجرت از روستا نیز شده است.

با این حال، بخشداری همواره پیگیر آن است که سهم اشتغال بومیان در واحدهای صنعتی تثبیت و افزایش یابد. ما جلساتی با مدیران شهرک‌های صنعتی برگزار کرده‌ایم تا در زمان جذب نیرو، اولویت با ساکنان روستا باشد. همچنین طرح آموزش مهارت‌های فنی و کارگاهی برای جوانان بومی را با همکاری فنی‌وحرفه‌ای شهرستان در دستور کار داریم تا نیروی کار محلی بتواند تخصص‌های لازم برای اشتغال پایدار را کسب کند.

تسنیم: در زمینه زیست‌محیطی، فعالیت صنایع اطراف چه اثری بر سلامت و کیفیت زندگی مردم روستای ریه گذاشته است؟ آیا نظارت کافی بر آلودگی‌های صنعتی وجود دارد؟

همان‌طور که اشاره کردم، برخی واحدهای صنعتی به‌ویژه در بخش ضایعات‌سوزی یا فعالیت‌های شیمیایی باعث نارضایتی مردم شده‌اند. بخشداری گلستان در این زمینه کاملاً حساس است. از زمان تصدی مسئولیت، جلسات متعددی با مدیران شهرک‌های صنعتی و اداره حفاظت محیط زیست شهرستان برگزار کرده‌ایم. در هفته آینده نیز جلسه‌ای در محل دهیاری ریه با حضور رئیس اداره محیط زیست و مدیران دو شهرک صنعتی خواهیم داشت تا موضوع آلودگی‌ها و راهکارهای کاهش آن را بررسی کنیم.

هدف ما این است که ضمن حمایت از تولید و صنعت، سلامت و آرامش مردم قربانی توسعه صنعتی نشود. در حال تهیه طرحی هستیم تا نظارت مشترک بخشداری، محیط زیست و دهیاری بر فعالیت‌های صنعتی تقویت شود. این طرح شامل کنترل خروجی دود، مدیریت پسماند، و برنامه‌ریزی برای ایجاد کمربند سبز میان روستا و شهرک صنعتی است.

تسنیم: با توجه به جمعیت بالای روستاها و گسترش محدوده صنعتی، آیا برنامه‌ای برای تفکیک حریم روستایی و صنعتی جهت جلوگیری از تعارض کاربری‌ها در دستور کار دارید؟

بله، این موضوع یکی از دغدغه‌های اصلی ماست. در جلسات اخیر با بنیاد مسکن شهرستان‌های غرب استان تهران، موضوع بازنگری طرح هادی و الحاق اراضی جدید به محدوده روستا به‌طور جدی مطرح شده است. بنیاد مسکن قول داده است که در ماه آینده با حضور مشاوران فنی، طرح جدید هادی روستای ریه را بررسی کند تا ضمن حفظ بافت روستایی، مرز روشنی میان محدوده سکونتی و صنعتی ایجاد شود.

تفکیک دقیق حریم‌ها باعث می‌شود هم توسعه صنعتی کنترل شود و هم خدمات عمومی روستا مانند آب، برق و فاضلاب تحت فشار قرار نگیرند. بخشداری گلستان در این مسیر بر هماهنگی میان دستگاه‌ها تأکید دارد تا نه صنعت و نه زندگی روستاییان آسیب ببینند.

تسنیم: روستای امامزاده باقر با ظرفیت مذهبی و فرهنگی خود می‌تواند به قطب گردشگری مذهبی منطقه تبدیل شود؛ بخشداری چه برنامه‌ای برای تقویت زیرساخت‌های فرهنگی، خدماتی و گردشگری آن دارد؟

امامزاده باقر یکی از روستاهای مهم فرهنگی بخش گلستان است و با وجود آستان مقدس امامزاده باقر (ع)، ظرفیت بی‌نظیری برای گردشگری مذهبی دارد. در برنامه کاری ما، برگزاری نشست مشترک با اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان در دستور کار قرار دارد تا زمینه ساخت بازارچه‌های محلی در جوار حرم فراهم شود. این بازارچه‌ها می‌تواند محلی برای عرضه محصولات بومی، صنایع دستی و تولیدات خرد اهالی باشد و ضمن رونق اقتصادی، گردشگران بیشتری را جذب کند.

در کنار این طرح، بخشداری گلستان به دنبال بهبود دسترسی‌ها، زیباسازی مسیر زیارتی، و افزایش خدمات رفاهی در اطراف آستان مقدس است. ما قصد داریم امامزاده باقر را به نماد فرهنگی ـ مذهبی غرب استان تهران تبدیل کنیم و از ظرفیت آن برای ارتقای هویت دینی و اقتصادی مردم بهره ببریم.

تسنیم: آیا از پتانسیل فرهنگی امامزاده باقر برای توسعه اقتصادی و اشتغال پایدار (مثل گردشگری مذهبی و صنایع دستی) استفاده شده است یا هنوز در مرحله شعار باقی مانده؟

خوشبختانه این روستا با جمعیتی حدود یکهزار و 495 نفر و نزدیک به 20 نفر اتباع خارجی، از وضعیت اشتغال نسبتاً مطلوبی برخوردار است. در این منطقه تولید پوشاک بچگانه، پیراهن مردانه و همچنین صنایع وابسته به شیرآلات فعال است. با این وجود، ما معتقدیم هنوز ظرفیت‌های این روستا به‌طور کامل بالفعل نشده است و باید پیوند میان گردشگری مذهبی و تولیدات بومی تقویت شود.

در همین راستا، ایجاد بازارچه محلی، برگزاری نمایشگاه‌های فصلی محصولات روستا و ایجاد برند بومی برای تولیدات محلی از برنامه‌های در دست اقدام است. امامزاده باقر می‌تواند الگویی از پیوند فرهنگ، مذهب و اقتصاد روستایی در بهارستان باشد.

تسنیم: دهیاری‌های بخش گلستان تا چه اندازه در مدیریت منابع، جذب بودجه و اجرای پروژه‌های عمرانی مستقل عمل می‌کنند؟ آیا اختیارات آن‌ها کافی است؟

دهیاری‌های بخش گلستان با وجود محدودیت منابع، بسیار توانمند عمل کرده‌اند. ما در بخشداری تلاش کرده‌ایم استقلال مدیریتی دهیاران حفظ شود و هیچ‌گونه فشار یا مداخله‌ای در تصمیمات اجرایی آنان نباشد. دهیاران با تعامل با شوراهای اسلامی و بهره‌گیری از مشاوران فنی و حسابداری، پروژه‌های عمرانی را با شفافیت و دقت پیش می‌برند.

به‌طور ویژه از ظرفیت کارشناسان متخصص نظیر دکتر حیدری، دکترای حسابرسی، استفاده کرده‌ایم تا نظارت مالی دهیاری‌ها تقویت شود. همچنین دو دهیاری که فاقد مسئول فنی بودند، تا هفته آینده دارای کارشناس فنی خواهند شد تا پروژه‌ها با استاندارد دقیق‌تری اجرا شوند.

تسنیم: با توجه به رشد جمعیت و توسعه فیزیکی روستاهای گلستان، آیا زیرساخت‌هایی چون فاضلاب، معابر، فضای آموزشی و بهداشتی پاسخگوی نیازها هستند؟

واقعیت این است که توسعه سریع روستاها باعث فشار بر زیرساخت‌های موجود شده است. در برخی مناطق با کمبود فضای آموزشی و بهداشتی مواجه هستیم. با همکاری فرمانداری و بخشداری، پروژه‌هایی برای احداث مدرسه جدید و مرکز بهداشتی در ریه و امامزاده باقر در دست بررسی است.

در حوزه فاضلاب نیز مطالعات اولیه آغاز شده تا شبکه‌ای پایدار و استاندارد طراحی شود. هدف ما این است که با مدیریت درست منابع و جذب اعتبارات استانی، زیرساخت‌ها متناسب با رشد جمعیت تقویت شوند.

تسنیم: بخش گلستان ترکیبی از ظرفیت‌های صنعتی و فرهنگی است؛ شما چه نقشه‌ای برای برقراری توازن میان توسعه اقتصادی و حفظ هویت بومی و فرهنگی روستاها دارید؟

یکی از طرح‌های نوآورانه ما تشکیل شورای سلامت اجتماعی روستا است که با هدف ارتقای امنیت پایدار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شکل گرفته است. این شورا متشکل از دهیار، اعضای شورا، فرمانده پایگاه بسیج، امام جماعت، رئیس کلانتری و چند نفر از معتمدین محلی است. هر عضو بر اساس تخصص خود وظایفی دارد و در جلسات هفتگی مسائل روستا بررسی و برای آن‌ها تصمیم‌گیری می‌شود. این شورا هم‌اکنون به صورت پایلوت در روستای ریه تشکیل شده و نتایج مثبتی در حل مشکلات فرهنگی و اجتماعی داشته است. هدف ما گسترش این الگو در سایر روستاهای بخش است تا توسعه اقتصادی با حفظ فرهنگ و هویت محلی همراه باشد.

تسنیم: در روز ملی روستا و عشایر، مهم‌ترین مطالبه شما از دستگاه‌های استانی و ملی چیست؟ آیا صدای روستاهای گلستان در تصمیمات کلان شنیده می‌شود؟

در وهله نخست، باید از حمایت‌های آقای دکتر معتمدیان، استاندار محترم تهران، و  سرپرست فرمانداری بهارستان، قدردانی کنم که نگاه ویژه‌ای به توسعه روستاها دارند. حضور مستمرشان در مناطق روستایی و بازدیدهای میدانی کمک کرده مشکلات از نزدیک دیده و سریع‌تر برطرف شوند.

مطالبه اصلی ما از مدیران استانی و ملی این است که نظارت و حضور خود را در روستاها افزایش دهند. بسیاری از تصمیمات کلان در اتاق‌های اداری گرفته می‌شود در حالی که مشاهده میدانی می‌تواند نگاه‌ها را عوض کند. اگر مدیران استانی و ملی از نزدیک با مشکلات مردم روستا مواجه شوند، قطعاً تصمیمات دقیق‌تر و اثربخش‌تری اتخاذ می‌کنند.

انتهای پیام/