بازار؛ گروه بانک و بیمه: مدیریت بازار ارز و اجرای سیاست های درست ارزی برای جلوگیری از رشد غیر واقعی و بی منطق آن در حالی باید با جدیت هر چه تمام مورد توجه مسئولان و تصمیم گیران قرا گیرد که اواخر سال گذشته وزیر سابق اقتصاد به همراه بانک مرکزی برخلاف چنین رویه ای، بازار ارز نیمای را جمع کردند تا کشف قیمت ارز توسط تجار و در بازار توافقی صورت گیرد. تاکید همتی وزیر سابق اقتصاد بر این بود؛ چنین رویکردی باعث خواهد شد قیمت ارز رسمی به مرور به بازار آزاد نزدیک شود.
این سیاست اگر چه رنگ و بوی حرکت در مسیر تک نرخی شدن ارز داشت ولی به گفته اغلب کارشناسان اقتصادی چون شرایط کشور برای نزدیک شدن نرخ ارز به بازار آزاد و صد البته حذف ارز نیمایی مهیا نبود، به همین دلیل اجرای چنین سیاست ناموفقی موجب شد تا قیمت ارز در بازار ترمز ببرد و همتی وزیر سابق اقتصاد نیز با استیضاح مجلس از وزارت اقتصاد و امور دارایی برکنار شود. چرا که افزایش قیمت ها در بازار ارز موجب شد علاوه بر رشد قیمت کالاهای ارز بر، بازار سکه و طلا نیز به هم بریزد و مردم برای خرید راهی بازار طلا و سکه شوند، نتیجه چنین اقدامی که البته با مسائل سیاسی و تشدید تحریم ها و منقاقشات بین المللی همراه شد شالوده بازار ارز را از هم گسست به طوری که قیمت دلار تا بیش از ۱۰۰ هزار تومان هم رقم خورد.
تصمیم گیران اقتصادی سعی داشتند بازار ارز را طوری مدیریت کنند که نرخ ارز آزاد به بازار رسمی توافقی نزدیک شود و چه بسا قیمت ها در بازار آزاد مسیر سرازیری را در پیش گیرند. اما آنگونه که مشخص است با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی کشور اینگونه نشد و قیمت ارز آزاد با توافقی از هم فاصله بیشتری گرفتند
نرخ ارز توافقی که به آزاد نرسید
با آنکه رکورد زنی قیمت ها در بازار طلا و ارز به سال جاری نیز کشیده شد، ولی با انجام مذاکرات بین ایران و آمریکا در نیمه دوم فروردین ماه همچنین مثبت ارزیابی شدن نتایج توافقات اولیه، حباب قیمت ها بشدت فروکش کرد آنطور که بهای دلار بیش از ۲۰ هزار تومان و سکه نیز تا ۳۰ میلیون تومان افت قیمت تجربه کردند. اکنون نیز بازار در پی روند انجام برگزاری دور چهارم مذاکرات در شرایط انتظار قرار دارد و معلوم نیست محتوای مذاکرات در این دوره چگونه و تاثیر گذاری توافقات بر بازار ارز و …به چه شکلی باشد. ولی اگر نتایج مذاکرات دوباره مثبت اعلام شود، شکی نیست که دلار تا کانال ۷۰ هزار تومان هم احتمال عقب نشینی قیمت دارد و در مقابل چنانچه توافقی حاصل نشود، دوباره قیمت ها بر مدار رشد قرار می گیرند.
آشفتگی بازار ارز در حالی است که تصمیم گیران اقتصادی سعی داشتند این بازار را طوری مدیریت کنند که نرخ ارز آزاد به بازار رسمی ارز توافقی نزدیک شود و چه بسا قیمت ها در بازار آزاد مسیر سرازیری را در پیش گیرند. اما آنگونه که مشخص است با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی کشورچنین سیاستی جواب نداد و حذف سامانه نیما تاثیر زیادی بر افزایش قیمت ارز در بازار بر جای گذاشت و فاصله بین ارز آزاد و توافقی را بیشتر کرد.
با آنکه هدف اصلی تصمیم گیران اقتصادی و پولی برای حذف ارز نیمایی حرکت در مسیر کاهش نرخ ارز آزاد و زمینه سازی در راستای تک نرخی شدن ارز بود، ولی مدیر اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی اخیرا اعلام کرد: هیچ زمانی هدف اصلی بانک مرکزی یکسان سازی نرخ ارز نبود و بازار ارز تجاری با هدف تامین ارز تجاری راه اندازی شد
هیچ زمانی هدف اصلی بانک مرکزی یکسان سازی نرخ ارز نبوده است!
هر چند همتی وزیر سابق اقتصاد سال گذشته در دفاع از حذف ارز نیمایی بارها اعلام کرد که با حذف این بازار رانت ارزی از بین می رود و قیمت ارز توافقی به قیمت ارز آزد نزدیک می شود همچنین این رویکرد بستری مناسب برای جمع آوری نرخ های متعدد ارزی است اما با حذف ارز نیمایی، کاهشی در نرخ ارز در بازار آزاد اتفاق نیفتاد. تاکید سیاست گذاران پولی و اقتصادی بر نرخ ارز، شناور مدیریت شده و تک نرخی شدن بود و معتقد بودند نمی‌شود چند نرخ ارز در کشور وجود داشته باشد. نرخ شناور مدیریت شده بدان معناست که درصدی از آن در قالب نوسان در اختیار بانک مرکزی قرار گیرد تا بتواند نوسان را مدیریت کند. وقتی نرخ ارز به واقعیت‌های موجود اقتصادی نزدیک می شود، این مسئله باعث خواهد شد تا جلوی هرگونه سفته بازی و تنش های بعدی در این بازار گرفته شود.
با آنکه هدف اصلی تصمیم گیران اقتصادی و پولی برای حذف ارز نیمایی حرکت در مسیر کاهش نرخ ارز آزاد و زمینه سازی در راستای تک نرخی شدن ارز بود، ولی مدیر اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی اخیرا اعلام کرد: هیچ زمانی هدف اصلی بانک مرکزی یکسان سازی نرخ ارز نبود و بازار ارز تجاری با هدف تامین ارز تجاری کشور راه اندازی شده تا به نیازهای ارزی بازرگان‌ها، صنایع، واردکنندگان و صادرکنندگان پاسخ دهد. محمد اخباری درباره اینکه در زمان راه اندازی بازار ارز تجاری، بانک مرکزی اعلام کرده بود که فعالیت بازار ارز تجاری با هدف یکسان سازی نرخ ارز اغاز می‌شود گفت: هیچ زمانی هدف اصلی بانک مرکزی یکسان سازی نرخ ارز نبود و بازار ارز تجاری با هدف تامین ارز تجاری کشور راه اندازی شده تا به نیازهای ارزی بازرگان‌ها، صنایع، واردکنندگان و صادرکنندگان پاسخ دهد.
بانک مرکزی متولی بازار پول و مدیریت بازار ارز است اما متاسفانه در چند سال اخیر نتوانسته است برای حفظ ارزش پولی ملی اقدامی کند، سیاست های غلط بانک مرکزی در ثبیت نرخ ارز طی چند سال اخیر موجب شد که قیمت ها در این بازار با کوچکترین تنشی اوج بگیرند
ناتوانی بانک مرکزی در حفظ ارزش پول ملی
برزو حق شناس، کارشناس اقتصادی و تحلیلگر بازار در گفت و گو با خبرگزاری «بازار» گفت: حرکت در مسیر تک نرخی شدن ارز برای ممانعت از رانت و چپاول ارزی اقدامی درست به نظر می رسد چرا که ارز چند نرخی فسادزاست. این در حالی است که نرخ ارز اکنون در کشور چند نرخی است و خیلی ها از این موقعیت سوء استفاده می کنند. این که بگوییم در شرایط تحریم بایستی ارز چند نرخی باشد رویکردی درستی نیست چرا که مشکلات به نظر من بهانه ای برای عدم توجه به تبدیل ارز چند نرخی به تک نرخی است.
وی با بیان اینکه بانک مرکزی متولی بازار پول و مدیریت بازار ارز است اما متاسفانه در چند سال اخیر نتوانسته است برای حفظ ارزش پولی ملی اقدامی قابل توجه کند اظهارداشت: سیاست های غلط بانک مرکزی در ثبیت نرخ ارز طی چند سال اخیر موجب شد که قیمت ها در این بازار با کوچکترین تنشی اوج بگیرند این سیاست اشتباه خود را در جهش قیمت ارز همچنین افت آن پس از انجام مذاکرات نشان داد. مسئله ای که بیانگر آن است بانک مرکزی در مدیریت بازار پول و اجرای سیاست گذاری درستی که منجر به حفظ ارزش پول ملی کشور شود کارنامه موفقی ندارد.
