گروه بورس: بازار فولاد ایران در آستانه یک تحول تازه قرار گرفته است؛ مجوز فروش ارز صادراتی در تالار دوم مرکز مبادله، اتفاقی است که میتواند قواعد بازی را برای بازیگران این صنعت بزرگ دگرگون کند. حالا فولادسازان پس از سال‌ها انتظار، این فرصت را پیدا کرده‌اند که ارز حاصل از صادرات را با شفافیت بیشتر و آزادی عمل بالاتر در بازار رسمی عرضه کنند. این سیاست جدید، آیا تنها یک امتیاز کوتاه‌مدت برای فعالان زنجیره فولاد است یا مقدمه‌ای برای جهش ساختاری صنعت و اقتصاد کلان کشور؟ و در نهایت آیا می توان انتظار رشد هرچه بیشتر شاخص کل بورس را داشت؟
از تکمیل زنجیره تا فولاد سبز
در مراسم سمپوزیوم فولاد ۱۴۰۴، رئیس هیات عامل ایمیدرو خبر داد که با پیگیری‌های وزیر صمت، امکان فروش ارز صادراتی در تالار دوم فراهم شده است. این تصمیم بخشی از راهبرد بزرگ‌تری است که ایمیدرو در دوره جدید دنبال می‌کند: تکمیل زنجیره ارزش فولاد، رفع گلوگاه‌های تولید، توسعه فناوری‌های نوین، دیجیتالی‌سازی و حرکت به سمت تولید فولاد سبز و کم‌کربن. تقویت زیرساخت‌های انرژی و آب با مشارکت بخش خصوصی و نهادهای توسعه‌ای، و همچنین ارتقای نقش ایمیدرو در رفع موانع تولید و حمایت راهبردی از صنایع معدنی، دیگر مؤلفه‌های این سیاست آینده‌نگرانه‌اند. در نگاه مدیران صنعت فولاد، نوآوری، فناوری و آینده‌نگری باید موتور اصلی بقا و رقابت‌پذیری باشد.
آزادی فروش ارز صادراتی، حلقه اتصال بازار داخلی و زنجیره ارزش جهانی است و میتواند مشوق صادراتی شود
فولاد در دوراهی جهانی‌شدن و فشارهای زیست‌محیطی
فولاد ایران در دهه‌های اخیر با چالش‌های پرشماری مواجه بوده: از نوسان قیمت مواد اولیه و انرژی گرفته تا فشارهای محیط‌زیستی و تغییر الگوی تقاضای جهانی. حالا، آینده متعلق به شرکت‌هایی است که روی دیجیتالی‌سازی، تولید سبز، فناوری‌های کم‌کربن و بهره‌وری انرژی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
رئیس هیات عامل ایمیدرو تأکید کرد که تغییرات فناورانه، سرعت یافته و تنها شرکت‌هایی که در مدیریت داده‌محور و پیش‌بینی تقاضا و ریسک نوآور هستند، می‌توانند در بازار پررقابت امروز دوام بیاورند. مسیر آینده صنعت فولاد، نه از طریق تولید انبوه، بلکه با هوشمندسازی و حرکت به سوی توسعه پایدار و سازگار با الزامات بین‌المللی محیط‌زیستی می‌گذرد.
جایگاه ایران؛ دستاوردها و چالش‌های پیش‌رو
ایران با رتبه دهم جهانی تولید فولاد و جایگاه نخست منطقه، سهم ۴.۵ درصدی در تولید ناخالص ملی و نقش کلیدی در صادرات غیرنفتی و اشتغال، جایگاهی ویژه در صنعت جهانی فولاد دارد. اما تثبیت و ارتقای این جایگاه مستلزم عبور از چالش‌هایی است که عمدتاً به عقب‌ماندگی فناوری، بهره‌وری پایین و کمبود نوآوری بازمی‌گردد. آینده صنعت فولاد ایران در گرو سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری‌های نو، پرورش نیروی انسانی آینده‌نگر و دیجیتالی‌سازی خطوط تولید است. تنها با تقویت پیوند میان دانش، سرمایه و سیاستگذاری بلندمدت است که می‌توان امید به تبدیل شدن ایران به بازیگری جهانی در فولاد سبز و صادرات‌محور داشت.
رشد دلار تالار دوم؛ مشوق صادرات و جهش بورس، اما با ریشه تورمی
در هفته‌های اخیر، روند افزایشی نرخ دلار در تالار دوم مرکز مبادله به نقطه عطف تازه‌ای در معادلات ارزی و بورسی کشور تبدیل شده است. اختلاف سنتی میان قیمت دلار بازار آزاد و نرخ‌های توافقی تالار دوم که تا پیش از این گاهی به مرزهای ۳۰ تا ۴۰ درصد می‌رسید، حالا با رشد نرخ‌های ثبت‌شده در بازار دوم از ۸۶ تا ۹۲ هزار تومان در روزهای پایانی هفته اول آبان به شکل محسوسی کاهش یافته و این فاصله اکنون کمتر از ۱۵ درصد است. با توجه به اینکه در همین بازه زمانی قیمت دلار آزاد در سطح ۱۰۷ هزار تومان قرار گرفته، این نزدیک شدن نرخ‌ها عملاً یک سیگنال پرقدرت صادراتی برای صنایع بزرگ کشور و به‌ویژه فولادسازان ایجاد کرده است.
در این شرایط، فولادی‌ها که سال‌ها ناچار بودند ارز صادراتی را با نرخی به‌مراتب پایین‌تر از قیمت بازار آزاد عرضه کنند و از این ناحیه بخشی از سود واقعی خود را از دست بدهند، حالا با مشوق قیمتی جدی مواجه‌اند. تاثیر این سیاست را می‌توان از هم‌اکنون در رفتار بازار سهام مشاهده کرد؛ جایی که افزایش نرخ‌های تسعیر، سودآوری اسمی شرکت‌های صادرات‌محور را در انتهای فصل پاییز تقویت می‌کند و باعث بهبود محسوس در صورت‌های مالی آن‌ها می‌شود. این تغییرات، به‌ویژه در فضای انتظارات و احساسات بازار سرمایه، نقش محرک روانی دارد و به یک دوره رشد کوتاه‌مدت شاخص بورس دامن می‌زند.
با این حال، نباید از این واقعیت غافل شد که جهش اخیر بورس و بهبود صورت‌های مالی شرکت‌های بزرگ، بیش از آنکه محصول رشد بهره‌وری یا افزایش ارزش بنیادی آن‌ها باشد، بازتاب تورم فزاینده و تعدیل انتظارات ارزی است. این رشد اسمی، هرچند در کوتاه‌مدت به‌مثابه سوپاپ اطمینان روانی عمل می‌کند، اما بدون اصلاح ریشه‌ای در ساختار اقتصاد کلان و تقویت سرمایه‌گذاری واقعی، پایداری و ماندگاری نخواهد داشت.
