مالیات‌ ها از دیرباز یکی از ابزارهای اصلی دولت‌ ها برای تامین هزینه‌ های عمومی و اجرای سیاست‌ های اجتماعی و اقتصادی بوده‌اند. در طول تاریخ، برخی از این مالیات‌ ها به دلیل ماهیت عجیب، غیرمعمول یا خلاقانه‌ شان توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند. در این گزارش، به بررسی برخی از عجیب‌ ترین مالیات‌ های تاریخ می‌ پردازیم و زمینه‌ های شکل‌ گیری آن‌ ها را تحلیل می‌کنیم. این مالیات‌ ها نه‌ تنها نشان‌ دهنده خلاقیت دولت‌ ها در یافتن منابع درآمدی هستند، بلکه گاهی بازتاب‌ دهنده فرهنگ، مشکلات اجتماعی یا اولویت‌ های سیاسی زمان خود بوده‌اند.با گسترش نیوز همراه شوید.

۱. مالیات بر ریش در روسیه (قرن هفدهم و هجدهم)

یکی از مشهورترین و عجیب‌ ترین مالیات‌ های تاریخ، مالیات بر ریش بود که توسط پتر کبیر، تزار روسیه، در سال ۱۶۹۸ وضع شد. پتر کبیر که به دنبال مدرنیزه کردن روسیه و نزدیک کردن آن به فرهنگ غرب بود، ریش بلند را نمادی از عقب‌ ماندگی و سنت‌ گرایی می‌دانست. او قانونی وضع کرد که مردانی که مایل به نگه‌ داشتن ریش خود بودند، باید مالیات سالانه‌ای پرداخت می‌کردند. مبلغ این مالیات بسته به جایگاه اجتماعی فرد متفاوت بود؛ اشراف و تجار ثروتمند مبلغ بیشتری نسبت به دهقانان پرداخت می‌کردند. افرادی که مالیات را پرداخت می‌کردند، یک نشان فلزی دریافت می‌کردند که باید همیشه همراه خود داشته باشند تا از اصلاح اجباری ریش توسط مأموران حکومتی در امان بمانند.

این مالیات نه‌ تنها برای افزایش درآمد دولت مفید بود، بلکه ابزاری برای تغییر فرهنگ و ترویج ظاهر غربی در میان مردم به شمار می‌ رفت. با این حال، این قانون با مقاومت شدید مردم، به‌ویژه طبقات مذهبی که ریش را بخشی از هویت دینی خود می‌دانستند، مواجه شد. این مالیات تا سال ۱۷۷۲، یعنی بیش از نیم قرن پس از وضع آن، لغو نشد.

۲. مالیات بر پنجره در انگلستان (۱۶۹۶-۱۸۵۱)

در سال ۱۶۹۶، پادشاه ویلیام سوم در انگلستان مالیات بر پنجره‌ ها را معرفی کرد. این مالیات به‌ عنوان جایگزینی برای مالیات مستقیم بر درآمد طراحی شده بود، زیرا تعداد پنجره‌های یک خانه به نوعی نشان‌دهنده ثروت صاحب آن تلقی می‌شد. خانه‌ هایی با تعداد پنجره‌ های بیشتر، مالیات سنگین‌ تری پرداخت می‌کردند. هدف این مالیات تأمین هزینه‌ های جنگ‌ های پرهزینه انگلستان بود، اما اجرای آن پیامدهای عجیبی به دنبال داشت.

بسیاری از مردم برای فرار از پرداخت مالیات، پنجره‌ های خانه‌های خود را با آجر یا تخته مسدود کردند، که این امر به کاهش نور و تهویه در منازل و در نتیجه افزایش بیماری‌ ها منجر شد. این مالیات تا سال ۱۸۵۱ ادامه داشت و به دلیل تأثیرات منفی‌ اش بر سلامت عمومی و انتقادات گسترده، نهایتاً لغو شد. امروزه اصطلاح “Daylight Robbery” (دزدی در روز روشن) در زبان انگلیسی به این مالیات نسبت داده می‌ شود، زیرا مردم احساس می‌ کردند نور طبیعی‌ شان از آن‌ ها سلب شده است.

۳. مالیات بر چاقی در ژاپن (۲۰۰۸ تاکنون)

در دوران مدرن، ژاپن یکی از عجیب‌ ترین مالیات‌ های معاصر را معرفی کرده است.مالیات بر چاقی یا “مالیات متابو”. این قانون که از سال ۲۰۰۸ اجرایی شد، بخشی از تلاش دولت برای کاهش نرخ چاقی و بیماری‌ های مرتبط مانند دیابت و مشکلات قلبی است. طبق این قانون، شرکت‌ ها و کارفرمایان موظف‌ اند دور کمر کارمندان ۴۰ تا ۷۵ ساله خود را سالانه اندازه‌ گیری کنند. حد مجاز برای مردان ۸۵ سانتی‌ متر و برای زنان ۹۰ سانتی‌ متر تعیین شده است. اگر کارمندی از این حد فراتر رود، کارفرما باید جریمه‌ای بپردازد یا برنامه‌ های سلامتی برای کاهش وزن کارمندان اجرا کند.

این مالیات نه‌ تنها به سلامت عمومی کمک کرده، بلکه نشان‌ دهنده رویکرد سخت‌ گیرانه ژاپن به کنترل هزینه‌ های درمانی است. با این حال، منتقدان آن را نقض حریم خصوصی و تبعیض‌ آمیز می‌دانند، اما ژاپن همچنان به اجرای آن ادامه می‌دهد و نرخ چاقی در این کشور یکی از پایین‌ ترین‌ ها در جهان باقی مانده است.

۴. مالیات بر چاپستیک در چین (۲۰۰۶)

دولت چین در سال ۲۰۰۶ مالیاتی ۵ درصدی بر چاپستیک‌ های چوبی یک‌ بارمصرف وضع کرد. این تصمیم به دلیل نگرانی‌ های زیست‌ محیطی اتخاذ شد، زیرا سالانه حدود ۴۵ میلیارد جفت چاپستیک تولید می‌شد که برای تأمین چوب آن، میلیون‌ ها درخت قطع می‌ شدند. هدف این مالیات تشویق مردم به استفاده از چاپستیک‌های پلاستیکی قابل بازیافت یا فلزی بود.

این مالیات نمونه‌ای از استفاده از ابزار مالیاتی برای حفاظت از محیط زیست است، اما تأثیر آن محدود بود، زیرا بسیاری از مردم همچنان به استفاده از چاپستیک‌ های چوبی ارزان ادامه دادند.

۵. مالیات بر بیگل در نیویورک (قرن بیستم و بیست‌ویکم)

در ایالت نیویورک، قانونی عجیب وجود دارد که بر بیگل (نوعی نان حلقه‌ای) مالیات وضع می‌کند، اما فقط در صورتی که برش داده شده یا تغییراتی در آن اعمال شود. اگر بیگل به‌صورت ساده و بدون تغییر خریداری شود، معاف از مالیات است، اما اگر برش داده شود یا با موادی مانند کره یا پنیر سرو شود، مشمول مالیات ۸ سنتی می‌ شود. همچنین، خوردن بیگل در محل خرید (مثلاً نانوایی) نیز آن را مشمول مالیات می‌کند.

این قانون که ریشه در پیچیدگی‌ های نظام مالیاتی آمریکا دارد، به‌ عنوان یکی از نمونه‌ های عجیب مالیات بر غذا شناخته می‌شود. مردم می‌توانند با خرید بیگل ساده و بردن آن به خانه از این مالیات اجتناب کنند، اما این موضوع همچنان بحث‌ برانگیز و گاهی خنده‌دار تلقی می‌شود.

۶. مالیات بر جادوگری در رومانی (۲۰۱۱)

در سال ۲۰۱۱، دولت رومانی قانونی را پیشنهاد کرد که بر درآمد جادوگران، پیش‌گویان و فال‌گیران مالیات وضع می‌کرد. این تصمیم پس از بحران اقتصادی جهانی گرفته شد تا منابع درآمدی جدیدی برای دولت ایجاد شود. جادوگری در رومانی، به‌ ویژه در میان جوامع روستایی، حرفه‌ ای رایج بود و بسیاری از مردم برای پیش‌ بینی آینده یا حل مشکلات به این افراد مراجعه می‌کردند.

این پیشنهاد با واکنش شدید جادوگران مواجه شد که تهدید کردند دولت را نفرین می‌کنند! در نهایت، این قانون به‌ طور کامل اجرا نشد، اما نشان‌ دهنده تلاش دولت‌ ها برای مالیات‌ بندی مشاغل غیرمتعارف است.

سخن پایانی

مالیات‌ های عجیب تاریخ نشان‌ دهنده تنوع در رویکرد دولت‌ ها به جمع‌ آوری منابع مالی و حل مسائل اجتماعی یا زیست‌م حیطی هستند. برخی از این مالیات‌ ها، مانند مالیات بر ریش یا پنجره، ریشه در نیازهای مالی یا اصلاحات فرهنگی داشتند، در حالی که مواردی مانند مالیات بر چاقی یا چاپستیک نشان‌دهنده دغدغه‌ های مدرن‌تر مانند سلامت عمومی و حفاظت از محیط زیست هستند. با این حال، بسیاری از این مالیات‌ ها با مقاومت عمومی یا پیامدهای ناخواسته مواجه شدند که نشان می‌دهد موفقیت یک مالیات به پذیرش اجتماعی و اجرای صحیح آن بستگی دارد.