واعظی: احتمال تکرار جنگ، پایین است/ اگر در اسفند ۹۹ توافق نهایی می‌شد، بحران‌های امروز رخ نمی‌داد | اقتصاد فارسی

محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در دولت دوازدهم، در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی اقتصاد آنلاین، در رابطه با ارزیابی جنگ اخیر و الزامات دیپلماسی در شرایط تنش، اظهار داشت: با بررسی روند جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و چگونگی حصول آتش‌بس و خسارات وارده به دو طرف، اگر اتفاق غیر منتظره‌ای پدیدار نگردد، احتمال بروز جنگ مستقیم مجدد را بسیار پایین می‌دانم.

دشمن و رسانه‌های معاندش به دلیل اینکه در جنگ به اهدافش نرسیده تلاش می‌کند تا از طریق جنگ روانی، همواره مردم را در تعلیق و نگرانی بروز جنگ جدید نگه دارند.

در راستای خنثی‌سازی جنگ روانی گسترده اجانب ضروری است مردم عزیزمان تحت تاثیر تبلیغات منفی و غلط‌رسانی‌ها قرار نگیرند تا آرامش جامعه در همه ابعاد به‌ویژه ابعاد اقتصادی و روانی حفظ شود.

نیرو‌های مسلح و افسران اطلاعاتی به شکل مستمر حتی برای احتمالات بسیار کوچک نیز در بالاترین سطح آمادگی هستند و سناریو‌های متعدد را بررسی و برای موفقیت در آنها برنامه‌ریزی دقیق دارند.

یادمان نرود، دشمن متخاصم هیچ اصولی ندارد و برای تحقق اهداف خود به هر روش غیر اصولی و غیر اخلاقی دست می‌زند.

ضروری است قدرت سخت ما یعنی نیرو‌های مسلح نظامی در تقویت و توسعه استراتژی‌ها و تسلیحات آفندی و پدافندی و از همه مهم‌تر در تقویت و توسعه موازنه تکنولوژیک اقدامات عاجل نمایند.

یکی دیگر از اقدامات ضروری و غیرقابل اجتناب این است که کلیه دستگاه‌های اطلاعاتی در آمادگی و اتحاد کامل صرفاً به تهدیدات اصلی که مهم‌ترین آن شناسایی و ضربه به‌موقع در موارد ضدجاسوسی و ستون پنجم دشمنان است بپردازند و درگیر حواشی یا «نفوذ جعلی» نشوند. نفوذ جعلی همان نفوذی است که با آدرس غلط و از طریق شبکه مؤثر، جای دلسوز را با مزدور و نادان جهت پیشبرد اهداف شوم خود عوض می‌نماید.

از سوی دیگر ضروری است قدرت نرم ما در عرصه‌های دیپلماتیک، رسانه‌ای و تبلیغاتی کاملاً در خدمت منافع و امنیت ملی قرار گیرند.

معاون اسبق سیاسی وزارت امور خارجه افزود: نیرو‌های نظامی، امنیتی یا اطلاعاتی وظایف خودشان را انجام می‌دهند و ضروری است فعالان اقتصادی، بخش خصوصی، مسئولین و دستگاه‌هایی که مأموریتشان خدمات‌رسانی به مردم است، بدون نگرانی، شرایط جاری کشور را عادی تلقی نموده تا شرایط و امور جاری مردم به قبل از جنگ بازگردد.

نباید تحت تأثیر جو روانی پمپاژ شده از سوی برخی رسانه‌های معاند خارج از کشور قرار بگیریم.

برخی وطن‌فروشان و معاندین با استفاده از ابزار‌های رسانه‌ای، به شکل مستمر مترصد فرصت‌هایی برای ایجاد تنش و گسل‌های فراگیر اجتماعی میان حاکمیت و ملت هستند و با القای علامت «ناامنی» و «ناامیدی» به بخشی از طبقات جامعه، تزلزل فکری و روانی و نهایتاً بهداشت اجتماعی را هدف گرفته‌اند.

وی ادامه داد: در شرایطی که مسائل هسته‌ای میان ایران، آمریکا و اروپا همچنان حل‌نشده باقی مانده و از همه مهم‌تر در مهر ماه سال جاری برجام به سال دهم خود می‌رسد و موضوع فعال‌شدن مکانیسم ماشه مطرح می‌شود، ضروری است دیپلماسی به شکل حداکثری در راستای تأمین منافع و امنیت ملی فعال و اصل هزینه-فایده مورد توجه قرار گیرد.

مکانیزم ماشه و حواشی هسته‌ای مسائلی نیستند که با تبلیغات، پیام‌های غیررسمی یا از همه غیرسازنده‌تر به شکل رجزخوانی‌های غیر مؤثر و هزینه‌زا قابل حل باشند.

همواره جنگ‌های کوچک و بزرگ و همچنین همه اختلاف‌ها نهایتاً بر سر میز مذاکره خاتمه یافته‌اند.

از این روی منافع ملی ما ایجاب می‌کند تدبیری همه‌جانبه بیندیشیم و اتخاذ کنیم تا اسنپ‌بک فعال نشود و در عین حال از دستاورد‌های نظامی جنگ تحمیلی گذشته در مذاکرات نهایت بهره‌برداری را کرده و پیروزی به‌دست‌آمده را کامل کنیم.

مذاکره ابزاری است که می‌تواند بسیاری از نگرانی‌ها و عدم‌قطعیت‌های ژئوپلتیکی، اقتصادی و اجتماعی موجود را کاهش دهد.

واعظی همچنین اظهار داشت: ما در مسیر صلح‌آمیز، پای میز مذاکره بودیم که به کشور یا به عبارت بهتر به میز دیپلماسی حمله شد. این نشان می‌دهد رژیم صهیونیستی، همواره و به‌ویژه در ۲۱ ماه گذشته، طی خطای محاسباتی به دنبال بهره‌برداری حداکثری از تحولات منطقه و توسعه آشوب در نقاط مختلف غرب آسیا برای پیشبرد اهداف توسعه‌طلبانه خود بوده است.

آنها در چند بُعد دچار اشتباه محاسباتی شدند؛ نخست در ارزیابی توان نظامی ایران، دوم در عرصه اطلاعاتی و امنیتی و سوم در برداشت از نوع واکنش مردم.

تصورشان این بود که مردم از این حملات استقبال و علیه نظام اقدام سلبی و به سیاست «تغییر رژیم» آن‌ها کمک می‌کنند. اما چنین نشد و نقشه‌های آن‌ها که حاصل سال‌ها هزینه و طراحی‌های پیچیده اطلاعاتی بود نقش بر آب شد.

وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: آنان بنا داشتند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های ستون پنجم و سرسپردگان خود از یک سو و از سوی دیگر با اقدامات روانی و طراحی‌های اطلاعاتی ناظر به برخی نارضایتی‌های موجود در زمینه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی، مردم را به خیابان هدایت کنند، اما دیدیم که نتیجه معکوس داشت.

صهیونیسم فکر می‌کرد توان موشکی ما محدود به دامنه عملیات‌های وعده صادق ۱ و ۲ است، اما در این ۱۲ روز متوجه شدند که چه اتفاقاتی افتاد و طعم آتش سنگین نیروهای مسلح مقتدر ما را چشیدند. میزان بازدارندگی و توان عملیاتی موشک‌های ما به حدی بود که تاب‌آوری جنایتکاران را مختل و نهایتاً آنان را به این واداشت تا دست به دامن آمریکا برای رسیدن به آتش‌بس فوری شوند.

در جریان جنگ و پس از آتش‌بس اقتدار و تثبیت قدرت منطقه‌ای کشور فزاینده شد و همبستگی ملی به اوج رسید و حمایت حداکثری مردم از تمامیت ارضی ایران و نیروهای نظامی دشمنان را غافلگیر کرد.

واعظی گفت: در عین حال، مذاکراتی که در جریان بود، سیاست شفاف کشور در قبال ساخت و توسعه سلاح‌های هسته‌ای را برای مردم ایران و افکار عمومی دنیا شفاف‌تر کرد.

وقتی مردم دیدند که «نظام» بر سر منافع ملی در حال مذاکره است و در عین ناجوانمردی و برخلاف اصول دیپلماتیک به خاک کشور تجاوز شد، در واکنشی غرورآفرین، محکم به میدان آمدند و به عنوان اصلی‌ترین مؤلفه قدرت از رزمندگان و خاک ایران صیانت کردند.

از طرفی دیگر کشورهای اسلامی منطقه و برخی دولت‌های حامی قانون، به محکومیت رژیم صهیونیستی پرداختند و در این پدیده خاص افکار عمومی جهانی هم به یاری ایران شتافت.

وی ادامه داد: برخلاف برخی تصورات، مذاکره نه تنها معلول تضعیف قدرت نشد، بلکه از منظر تبلیغاتی، افکار عمومی و از همه مهم‌تر روشن ساختن جایگاه ظالم و مظلوم، دست برتر را به میدان و نهایتاً به ایران داد.

بنابراین، نمی‌توان گفت چون تهدید امنیتی در کمین کشور است، مذاکره را تعطیل کنیم. اینکه بخش‌های نظامی، امنیتی و اطلاعاتی در آمادگی کامل باشند و به مأموریت خود بپردازند امری ضروری و غیر قابل اجتناب است. دیگر ضرورت موازی، استمرار دیپلماسی و انجام مأموریت خطیر دیپلماتیک توسط دیپلمات‌های شایسته دستگاه سیاست خارجی کشور است.

در بخش پایانی گفت‌وگو، واعظی درباره تفاوت توافق برجام در دولت روحانی با مذاکرات اخیر گفت: اگر در سال‌های گذشته مذاکرات برجام صورت نمی‌گرفت و تجارب ارزشمند آن حاصل نمی‌گشت، مذاکرات سال ۱۳۹۹ در دولت بایدن هم به وقوع نمی‌پیوست.

در سال ۱۳۹۹ و در دولت دوازدهم به یک چارچوب خوب رسیده بودیم، اما حسب سیاست‌هایی خارج از دولت، فرصت به‌دست‌آمده از دست رفت، دولت تغییر کرد و دولت سیزدهم ضمن خطای محاسباتی، نتوانست چارچوب سازنده احصا شده از دولت قبل را نهایی و به سرانجام برساند.

اگر آن توافق نهایی شده بود، شاید امروز با وضعیت فعلی، نارسایی‌ها و ناترازی‌های مختلف مواجه نبودیم.

وی تصریح کرد: تجربه مذاکرات برجام برای وزارت امور خارجه، شخص آقای دکتر عراقچی و تیم مذاکره‌کنندگان مفید بود و در مذاکرات جدید نیز مورد استفاده قرار گرفت.

برجام یک دستاورد بسیار مهم برای کشور و چراغ راهی برای ناهمواری‌های آینده بود. اگر ترامپ در سال ۱۳۹۷ از برجام خارج نمی‌شد، چه‌بسا امروز شرایط بسیار متفاوتی داشتیم. اگر در اسفند ۱۳۹۹ توافق نهایی می‌شد، چه‌بسا بسیاری از بحران‌های امروز رخ نمی‌داد.

واعظی در پایان گفت: مستند به آمارهای اقتصادی، شرایط سیاسی و اجتماعی سال‌های ۹۴ تا ۹۷ همواره معتقدم که برجام توافقی بسیار مثبت، مؤثر و سازنده بود و به تأمین منافع و امنیت ملی‌مان در سطح بالایی یاری می‌رساند. به همین دلیل بود که ترامپ، هم در دولت اول و هم در دولت دوم، بارها اذعان کرد که “ایرانی‌ها بر سر ما کلاه گذاشتند.”

به نظر من، این ادعای ترامپ نشان‌دهنده موفقیت دیپلماسی ایران است؛ زیرا استیفای حقوق ملت ایران و توسعه کشور در سال‌های آتی ثمره آن خواهد بود.