شوک بزرگ به قدرت خرید؛ کالابرگ و یارانه خرد کافی نیست | اقتصاد فارسی

فهرست محتوا

ناکامی سیاست ارز ترجیحی و ضرورت حمایت معیشتی

اصلاح نظام یارانه؛ راهکار اصلی

پرداخت مستقیم یارانه؛ شوک مثبت به قدرت خرید

وحید شقاقی شهری، اقتصاددان نوشت: آخرین نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در آبان ماه، ۵۰ درصد اعلام شد که رقم بسیار بالایی است. از سوی دیگر، نظام تخصیص ارز ترجیحی به کالاهای اساسی به‌دلیل نبود نظارت هوشمند و حکمرانی داده، عملاً شکست خورده و ناکارآمدی آن بار دیگر اثبات شده است. واقعیت قیمت‌ها در بازار نشان می‌دهد این سیاست به هدف خود نرسیده و تنها حدود ۱۰ میلیارد دلار رانت نصیب اقلیتی خاص شده است.

ناکامی سیاست ارز ترجیحی و ضرورت حمایت معیشتی

آمارهای رسمی نشان می‌دهد قیمت کالاهای اساسی با وجود یارانه قابل‌توجه ارزی، رشد سرسام‌آوری داشته است. در چنین شرایطی، تداوم چتر حمایتی دولت یک «انتخاب» نیست بلکه «ضرورت» است. طرح کالابرگ می‌تواند در قالب این چتر حمایتی عمل کند، اما با وضعیت فعلی معیشت مردم، مبالغی مانند چندصدهزار تومان اعتبار کالابرگ کارساز نیست. دولت که تاکنون میلیاردها دلار یارانه ارزی برای تأمین ارزان کالاهای اساسی صرف کرده، باید تمهیداتی بیندیشد تا قیمت کالاهای اساسی با وضعیت معیشتی مردم متناسب شود.

اصلاح نظام یارانه؛ راهکار اصلی

این اصلاح می‌تواند در قالب کالابرگ دنبال شود، اما خطر تکرار سرنوشت یارانه ارزی وجود دارد. مهم‌ترین اقدام دولت، اصلاح نظام یارانه است. طی یک سال گذشته بیش از ۱۰ میلیارد دلار ارز ترجیحی با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به واردکنندگان کالاهای اساسی داده شد، اما رشد قیمت همین کالاها حتی از کالاهایی که با ارز غیرترجیحی وارد شدند نیز بیشتر بوده است. این نشان‌دهنده رانتی عظیم است که به هدف سیاستگذار اصابت نکرده و تنها میان گروهی خاص توزیع شده است.

پرداخت مستقیم یارانه؛ شوک مثبت به قدرت خرید

درحال حاضر، انواع یارانه‌ها به جامعه هدف نمی‌رسد و دولت باید مسیر را تغییر دهد. ساده‌تر از کالابرگ این است که یارانه اعطایی به تولید و واردات مستقیماً به مردم پرداخت شود تا قیمت کالاهای اساسی با وضعیت معیشتی آنان متناسب گردد. بدون این اصلاح، دولت منابع کافی برای حمایت گسترده نخواهد داشت و اقدامات جزئی نیز کارساز نیست.

اصلاح نظام یارانه‌ای می‌تواند مرحله‌ای انجام شود؛ ابتدا حذف یارانه کالاهای اساسی و پرداخت نقدی معادل آن به مردم، سپس اصلاح یارانه سوخت و انرژی. تجربه نشان داده اگر این تغییر درست اجرا شود، شوک تورمی بزرگی ایجاد نمی‌کند و منابع حیف‌ومیل نمی‌شود. پرداخت مستقیم ۱۰ میلیارد دلار به مردم می‌تواند شوکی مثبت به قدرت خرید باشد و چتر حمایتی دولت را واقعی کند.

با تورم‌های سهمگین و کاهش شدید ارزش پول ملی، سبد معیشتی مردم با اقدامات جزئی پر نخواهد شد. در اقتصادی فاقد حکمرانی داده، دولت احاطه کاملی بر گردش پول و کالا ندارد، نظارت‌ها ضعیف است و حیف‌ومیل منابع بالاست. تزریق یارانه به تولید و واردات تنها به‌معنای ایجاد رانت است و راهی جز پرداخت مستقیم به مردم باقی نمی‌ماند. هر بخشی از یارانه‌هایی که می‌توان از تولید یا واردات حذف کرد باید به یارانه نقدی مردم اضافه شود. مبالغ فعلی یارانه نقدی و کالابرگ (چندصدهزار تومان) ناچیز و بی‌معناست. ما نیاز به یک شوک بزرگ به قدرت خرید داریم؛ در غیر این صورت، فقر وحشتناک خواهد شد و دولت نیز قادر به حمایت اساسی از معیشت مردم نخواهد بود.

منبع:

روزنامه همشهری

گسترش نیوز

اقتصاد

شوک بزرگ به قدرت خرید؛ کالابرگ و یارانه خرد کافی نیست

بانک و بیمه

شوک بزرگ به قدرت خرید؛ کالابرگ و یارانه خرد کافی نیست

کدخبر:
365737

امیر خیرخواهان

۱۴۰۴/۰۹/۱۱ ۱۴:۰۰:۰۰